Sporo ostatnio piszę o wykorzystywaniu przez BIK i banki danych o zapytaniach kredytowych w celu oceny naszej wiarygodności, bo ciągle jest to temat interesujący dla wielu z Was, a także pojawiają się nowe, istotne dla sprawy informacje.
A najważniejsza z nich jest taka, że i UODO i sądy wskazują na brak podstaw do przetwarzania przez BIK i banki danych o zapytaniach kredytowych, które nie zakończyły się udzieleniem kredytu.
Na ten temat możesz przeczytać w artykule Niektóre zapytania kredytowe powinny zostać usunięte z bazy BIK – ważny wyrok NSA
Choć decyzje tych instytucji dotyczą konkretnych osób i konkretnych spraw, to dają nadzieję, że jeżeli wystąpimy do banku z żądaniem usunięcia danych o tych zapytaniach, to te dane zostaną usunięte zarówno z baz banku, jak i bazy BIK.
Jak zatem sformułować takie żądanie? Poniżej znajduje się przykład takiego sformułowania, którym można się posłużyć albo skonstruować na jego podstawie własną treść.
—————————————————–
W dniu ……. ubiegałam(em) się o kredyt w Państwa banku i w związku z tym bank wysłał zapytanie kredytowe do Biura Informacji Kredytowej. Bank nie potrzebował do tego mojej zgody, ponieważ działał na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego.
Mój wniosek kredytowy został oceniony przez bank negatywnie, z zatem kredytu u Państwa nie otrzymałam(em). Innymi słowy, nie doszło do zawarcia umowy kredytowej pomiędzy mną a bankiem, a więc nie powstało zobowiązanie kredytowe, a ja nie zostałam(em) klientem Państwa banku. A to oznacza, że brak jest przesłanek ustawowych legalizujących dalsze przetwarzanie przez Państwa moich danych osobowych w zakresie zapytania kredytowego z dnia …….
Takich podstaw prawnych nie ma także Biuro Informacji Kredytowej, które zapisało w swoich bazach informacje o przedmiotowym zapytaniu i nadal te dane przetwarza.
Zgodnie z art. 105a ust. 1 Prawa bankowego, Państwo i BIK byliście uprawnieni do przetwarzania moich danych osobowych w celu oceny mojej zdolności kredytowej na etapie ubiegania się przeze mnie o kredyt. Natomiast żaden przepis prawa nie daje Państwu oraz BIK uprawnienia do przetwarzania moich danych osobowych w sytuacji, gdy do zawarcia umowy kredytu nie doszło i nie zostałam Państwa klientem. Takie stanowisko wyraża GIODO (obecnie UODO), jak i Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie.
W związku z powyższym oraz art. 17 ust. 1 lit. d) RODO, żądam usunięcia przez bank ze swoich baz oraz z bazy BIK informacji o zapytaniu kredytowym, jakie zostało wysłane do BIK w związku z ubieganiem się przeze mnie o kredyt w dniu……
Nie wykonanie mojego żądania będzie skutkowało wniesieniem skargi do UODO na działanie banku oraz BIK w tym zakresie.
Zgodnie z art. 12 ust. 3 RODO proszę też o poinformowanie mnie o podjętych działaniach w związku z moim żądaniem.
——————————————————————
Warto dołączyć do pisma do banku wyrok NSA z 2019-08-27 (sygnatura akt I OSK 2567/17), a także powiązany z nim wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Jeżeli bank odmówi usunięcia kwestionowanego zapytania kredytowego, to warto poprosić UODO o interwencję w tej sprawie. Wtedy należy:
- podać swoje dane identyfikacyjne – imię i nazwisko oraz adres zamieszkania;
- opisać sprawę ze swoimi zapytaniami tak, jak w piśmie do banku;
- krótko poinformować UODO, że bank odmówił uwzględnienia reklamacji, stąd prośba o pomoc w tej sprawie skierowana do UODO;
- załączyć całą korespondencję z bankiem (swoje pisma i pisma z banku).
Co dokładnie powinno znaleźć się w skardze jest opisane na stronie UODO.
Pisząc przedmiotową reklamację do banku, warto też pamiętać o kilku dodatkowych kwestiach:
- Żądanie usunięcia zapytania kredytowego kierujemy do banku, a nie do BIK (to bank wie z całą pewnością czy kredyt został udzielony czy nie);
- Najlepiej żądanie wysłać w formie pisemnej i najlepiej listem poleconym (to się może przydać, gdy trzeba będzie złożyć reklamację do UODO);
- Trzeba czekać cierpliwie na rozpatrzenie reklamacji – bank ma na to 30 dni; jeżeli rozpatrzy reklamację pozytywnie, to bank i BIK mają kolejne 14 dni na aktualizację spornych danych w bazie;
- W pierwszej odpowiedzi na reklamację bank może nam odmówić realizacji naszego żądania; nie trzeba się tym zrażać i ponowić żądanie, wskazując na swoje prawa;
- Jeżeli decydujemy się na wniesienie skargi do UODO, to obowiązuje tu kolejność – najpierw sami składamy do banku żądanie usunięcia danych z bazy banku i BIK, a jeżeli okaże się to nieskuteczne, to dopiero zwracamy się o pomoc do UODO.
Dzień dobry,
co w sytuacji usuwania zapytań o kredyty, które bank udzielił?
Pozdrawiam
Szansa na usunięcie z BIK zapytania o kredyt, który został udzielony, jest bliska zeru. Tu pozostaje tylko dobra wola banku. A jak wiadomo, banki niechętnie usuwają z BIK informacje o zapytaniach. BIK nie zgadza się na to w ogóle. Pozdrawiam
Witam,usunelam zapytania kredytowe w bik z 43 na 20 i usunelam tez historie parabankow oraz chwilowek a moja ocena punktowa jest taka sama jak wczesniej, czy ocena aktualizuje sie pozniej?
Pozdrawiam
Ocena punktowa BIK naliczana jest od nowa za każdym razem, kiedy jest pobierana. I może pozostać taka sama, jeżeli informacje zawarte w Twojej historii kredytowej, nie zmienią się istotnie z punktu widzenia oceny BIK.
W Twoim przypadku ocena pozostała taka sama, bo:
1. Chwilówki nie wpływają na punktację BIK, która jest udostępniana konsumentom. Zatem usunięcie danych o chwilówkach nie mogło zmienić Twojej punktacji;
2. Pozostałe 20 zapytań to nadal bardzo dużo z punktu widzenia oceny BIK. Aby zaobserwować zmianę, tych zapytań nie powinno być więcej niż kilka.
Pozdrawiam
Witam a do Biku też trzeba wysłać pismo czy tylko wystarczy do banku
Pismo trzeba wysłać do banku. Do BIK nie ma potrzeby
A Jak podchodzą banki do usuwania zapytania gdy nie udzieliły kredytu wysłałem wniosek tak jak tu do pko credit Agricole alior bank santander i zastanawiam się czy się uda czy marne szanse
Jeśli istnieje szansa na usuniecie zapytań z bazy BIK, to dotyczy to TYLKO tych zapytań, które nie zakończyły się udzieleniem kredytu. Szansa na to, że bank usunie takie zapytanie jest, bo niektóre banki to robią. Ale są też takie, które kategorycznie odmawiają. Wtedy należy napisać skargę do UODO na odmowę usunięcia danych o zapytaniu, które nie zakończyło się udzieleniem kredytu. UODO stoi na stanowisku, że banki i BIK nie mają podstaw prawnych do przetwarzania danych o takich zapytaniach i nakazują ich usunięcie. Niektóre banki nie zgadzają się z decyzją UODO i odwołują się do sądu. Sprawa może trwać niestety długo. Na pewno warto napisać do banku i żądać usunięcia takich danych.
Proponuję zapoznać się z materiałem zamieszczonym na stronie UODO, który dotyczy usuwania danych o zapytaniach, które nie skończyły się udzieleniem kredytu. Jest tam również załączona treść wyrok sądu i treść skargi kasacyjnej UODO.
https://uodo.gov.pl/pl/138/2251
I co teraz…? Walczyć dalej? Nie chcą usunąć zapytania.
Wyjaśnienia
Na podstawie Pani wniosku o kredyt wysłaliśmy zapytanie do BIK. Jest to standardowa procedura z naszej strony. Zapytanie kredytowe będzie widoczne dla banków i innych instytucji finansowych w BIK przez 12 miesięcy. Może ono służyć do oceny zdolności kredytowej. Po upływie 12 miesięcy informacje o zapytaniu będą dostępne tylko i wyłącznie w raporcie, który może Pani pobrać na swoje życzenie.
NSA wydał wyrok w oparciu o poprzedni stan prawny, który nie uwzględniał RODO oraz nowelizacji ustawy Prawo bankowe. Nowelizacja ta wprowadziła m. in. do art. 105a ust. 1b otwarty katalog danych, który może być wykorzystywany do oceny zdolności kredytowej.
Podstawa prawna
1. Art. 6, ust. 1 lit c i f RODO w związku z art. 105, ust. 4 i art. 105a, ust. 1 Prawa bankowego
2. Art. 145 ust. 1 Rozporządzenia CRR
Zakładam tu, że nie uzyskała Pani kredytu związanego z tym zapytaniem.
Banki zawsze przyjmują korzystną dla nich interpretację prawa i wskazują ją jako argument za prawem do przetwarzania danych o wszystkich zapytaniach w celu oceny ryzyka kredytowego kredytobiorców. Niestety UODO nie podziela tego stanowiska.
Teraz może Pani napisać skargę do UODO na odrzucenie Pani żądania przez bank. Jeśli na podstawie tego zapytania nie został udzielony kredyt, to UODO zapewne nakaże, aby bank usunął to zapytanie. Niestety często banki nie zgadzają się z taką decyzją UODO i skarżą tę decyzję do sądu. Wtedy sprawą zajmuje się sąd. Niestety cała sprawa trwa dość długo.
Zgłoszenie skargi do UODO ma też tę zaletę, że UODO widzi skalę problemu i może podejść systemowo do jego rozwiązania tzn. nie tylko reagować na pojedyncze skargi, ale także zlecić kontrolę, aby przyjrzeć się dokładniej kwestii przetwarzania przez BIK i banki danych klientów, w szczególności dotyczących zapytań.
Witam,
Nie bardzo rozumiem na jakiej podstawie BIK pozostawia zapytanie o kredyt, który został udzielony ponad 12 miesięcy wcześniej. Właśnie Credit Agricole odmówił mi usunięcia z BIK zapytania na kredyt udzielony ponad rok temu. W przypadku przetwarzania danych o kredycie po upływie np. 5 lat możemy cofnąć zgodę na przetwarzanie danych o tym kredycie. Zapytań kredytowych to nie
dotyczy?
Okazuje się, że podstawy prawne dla przetwarzania danych o zapytaniach kredytowych nie są na tyle jednoznaczne, aby UODO i banki/BIK interpretowały je w taki sam sposób w każdym przypadku. W przypadku zapytań kredytowych, związanych z wnioskami kredytowymi, na podstawie których nie udzielono kredytu, stanowiska banku/BIK i UODO są wyraźnie różne. Natomiast jeśli chodzi o zapytania kredytowe, z którymi można powiązać kredyt, to te instytucje są zgodne w interpretacji prawa – dane o tych zapytaniach mogą być przetwarzane na podstawie obowiązującego prawa. I jako podstawę prawną wskazują m.in: art. 6 ust. 1 lit. c i f RODO, art. 105 ust. 4 pkt 1, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 70 ust. 1, art 105a ust. 1-1c, art. 106 d ustawy Prawo bankowe. I to nie jest koniec przepisów uprawniających BIK i banki do przetwarzania danych o zapytaniach kredytowych m.in. dla potrzeb oceny ryzyka kredytowego.
Należy pamiętać, że dane o kredytach mogą być przetwarzane bez zgody kredytobiorcy przez cały okres, kiedy kredyt jest czynny. A po jego zamknięciu jest wymagana zgoda kredytobiorcy na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie (są pewne wyjątki, kiedy ta zgoda nie jest potrzeba). Przy czym dla potrzeb oceny ryzyka kredytowego dane te nie są przetwarzane dłużej niż 5 lat od zamknięcia kredytu.
W przypadku zapytań kredytowych, które są powiązane z kredytami, banki i BIK przyjęły, że dane o nich będą przetwarzane – dla potrzeb oceny ryzyka kredytowego – nie dłużej (!) niż 5 lat od ich przekazania.
Generalnie, czytając i interpretując łącznie wiele przepisów prawa, które mają zostosowanie do przetwarzania danych o naszych kredytach i zapytaniach kredytowych powiązanych z nimi, możliwość przetwarzania przez bank/BIK danych o tych zapytaniach ma odzwierciedlenie w tych przepisach. Choć należy podkreślić, że żaden przepis nie mówi wprost, że „dane o zapytaniu kredytowym mogą być przetwarzane a okres przetwarzanie nie może być dłuższy niż…”.
Logicznym wydawałoby się, że okres przetwarzania danych o zapytaniu nie powinien być dłuższy niż okres przetwarzania danych o powiązanym z nim kredycie, a jeśli są to różne okresy to powinny wynikać ze zgody konsumenta. Niestety BIK i pewnie większość banków nie interpretują przepisów w ten sposób.
Może warto napisać żądanie usunięcia danych do administratora danych banku powołując się na art. 105a ust. 2 Prawa bankowego? Ten artykuł wskazuje, że po wygaśnięciu zobowiązania można przetwarzać dane o nim tylko w oparciu o naszą zgodę (poza pewnymi wyjątkami). A skoro zapytanie jest powiązane z kredytem, to należy domniemywać, że reguła zawarta w tym przepisie dotyczy też zapytań.
Warto tutaj zauważyć, że choć dane o przedmiotowych zapytaniach mogą być przetwarzane nawet do 5 lat od ich wpłynięcia do BIK, to dla potrzeb oceny ryzyka kredytowego BIK udostępnia bankom tylko te, które wpłynęły do BIK w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Witam,
Czy skierowanie skargi do UODO na bezprawne działanie Banku w zakresie odmowy wykreślenia zapytania z BIK (nie doszło do zawarcia umowy kredytowej) wiąże się z jakimiś konsekwencjami dla skarżącego?
Z mojej wiedzy wynika, że nie wiąże się to z żadnymi konsekwencjami dla skarżącego. Jeśli skarga jest zasadna, to UODO – po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego – wydaje decyzję nakazującą usunięcie zapytania. Jeśli BIK się z decyzją nie zgadza (a zazwyczaj się nie zgadza), to BIK wnosi skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję UODO. Wtedy sąd rozstrzyga, czy przetwarzanie danych o zapytaniu jest zasadne czy nie.
JAK USUNĄŃ ZAPYTANIA W BIK?
Odpowiedzi na to pytanie udzieliłam w komentarzu do kolejnego pytania