Zgodnie z wyrokiem NSA nie ma podstawy prawnej do zbierania i przetwarzania danych o zapytaniu kredytowym, jeżeli nie doszło do zawarcia umowy kredytu.

W tekście Jak usunąć z bazy BIK informacje o zapytaniu kredytowym z banku lub SKOK? opisałam, jak to jest z przetwarzaniem danych o zapytaniach kredytowych, które zostały wysłane przez banki i SKOK-i do bazy BIK.

Wniosek z tego tekstu był taki, że „nie ma podstaw prawnych do dalszego przetwarzania przez bank i BIK Twoich danych osobowych pozyskanych w trakcie ubiegania się o kredyt, jeśli pomiędzy Tobą a bankiem nie doszło do zawarcia umowy tego kredytu.”

Taki wniosek wysnułam po analizie decyzji UODO i wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie, które to instytucje wypowiedziały się na temat możliwości przetwarzania przez bank i BIK danych o zapytaniach kredytowych wysłanych w celu udostępnienia historii kredytowej konsumenta.

Pewnym problemem było to, że wyrok WSA w Warszawie był nieprawomocny, a bank, którego wyrok dotyczył wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), która mogła zmienić obraz sytuacji. Na szczęście NSA oddalił tę skargę, a to oznacza, że przytoczony wcześniej wyrok WSA stał się prawomocny.

Niestety nie ma uzasadnienia do wyroku NSA (może się jeszcze pojawić, ale nie musi), więc trudno dokładnie poznać argumentację tego sądu. Z pewnością byłaby ona dla nas ciekawa.

—————————————————————————————

Uwaga! Jest już uzasadnienie do wyroku NSA. Pojawia się ono pod wyrokiem.

—————————————————————————————-

Tym bardziej, że 4 maja 2019 r. weszły w życie zmiany w Prawie bankowym, które dotyczą między innymi zakresu informacji, jakie mogą być wykorzystane przez banki i BIK przy ocenie ryzyka kredytowego konsumenta, jeżeli ta ocena odbywa się w oparciu o zautomatyzowane przetwarzanie danych, w tym z wykorzystaniem profilowania. Niestety ten zakres to katalog otwarty. Mogło więc być to interpretowane przez banki i BIK w taki sposób, że dane o wszystkich zapytaniach kredytowych mogą być przez nie wykorzystywane.

Z informacji jaka pojawiła się w prasie na temat tego wyroku wynika, że „sąd zastrzegł, że przetwarzania historii zapytań kredytowych nie legalizuje dodany do prawa bankowego w maju tego roku art. 105a ust. 1a dotyczący zautomatyzowanego przetwarzania.”[1] Zatem mamy jasność i w tej kwestii.

Oczywiście z tego wyroku jako konsumenci możemy się cieszyć, bo na pewno możemy śmielej występować o usunięcie z naszej historii kredytowej takich zapytań.

Pamiętajmy jednak, że ten wyrok odnosi się do zapytań kredytowych konkretnej osoby, a więc nie jest nakazem dla wszystkich banków i BIK we wszystkich tego typu sprawach. Tym niemniej, zapewne niektóre banki będą ten wyrok respektować, aby nie narażać się na przegraną w sądach w podobnych przypadkach. A im więcej byłoby takich niekorzystnych wyroków, w tym większym stopniu oddziaływałyby one na praktykę przetwarzania przez banki i BIK danych o zapytaniach kredytowych, które nie zakończyły się zawarciem umowy kredytowej. Krótko mówiąc, mogłyby w dużej części sektora bankowego wymusić zaprzestanie gromadzenia danych o zapytaniach kredytowych, które nie są związane z udzielonym kredytem.

Wnioski dla nas z tego przypadku:

1. Jeżeli mamy w swojej historii kredytowej zapytania kredytowe, które wpłynęły z banku lub SKOK do BIK w ostatnich 12 miesiącach i które nie zakończyły się udzieleniem kredytu, to śmiało można żądać od banku usunięcia danych o tych zapytaniach z bazy BIK. Opublikowałam przykład sformułowania takiego żądania.
2. Dane o tych zapytaniach powinny zostać usunięte z bazy BIK, a nie tylko już nie wykorzystywane do oceny naszego ryzyka kredytowego;
3. Jeżeli bank odmówi realizacji naszego żądania, to należy złożyć skargę do UODO na to działanie banku (jak napisać taką skargę jest opisane na stronie UODO).

Warto dbać o to, aby w naszej historii kredytowej były tylko te zapytania, których przetwarzanie ma podstawy prawne. Każde nadmiarowe zapytanie kredytowe może (choć nie zawsze musi) negatywnie wpłynąć na ocenę naszej wiarygodności kredytowej, w tym za pomocą scoringu BIK.

­

[1] https://www.rp.pl/Dane-osobowe/308279925-Wyrok-NSA-nie-dostal-kredytu–bank-musi-usunac-jego-dane.html