Często trafiają do mnie pytania nie tylko o możliwość usunięcia z bazy Biura Informacji Kredytowej informacji o zapytaniach kredytowych wysłanych przez banki lub SKOK-i, ale także tych wysłanych przez firmy pożyczkowe.

O możliwościach usunięcia z bazy BIK danych o zapytaniach kredytowych wysłanych przez banki i SKOK-i pisałam w tekście Jak usunąć z bazy BIK informacje o zapytaniu kredytowym z banku lub SKOK-u?

Sprawa z zapytaniami kredytowymi z firm pożyczkowych jest prostsza niż tymi, pochodzącymi z banku, czy SKOK. Wynika to z tego, że wymianą danych pomiędzy BIK a firmami pożyczkowymi, rządzą nieco inne przepisy niż współpracą pomiędzy BIK a bankami i SKOK-ami. I przepisy te dość jednoznacznie określają, co możemy zrobić, gdy nie chcemy, aby dane o zapytaniu kredytowym z firmy pożyczkowej były przetwarzane przez BIK w jakimkolwiek celu.

Są dwie ustawy, które w sposób szczegółowy regulują udział firm pożyczkowych w systemie wymiany danych z BIK:

1. Ustawa o kredycie konsumenckim
2. Ustawa Prawo bankowe.

Na podstawie delegacji zawartej w Prawie bankowym (art. 105 ust. 7), wydane zostało Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych podlegających wymianie pomiędzy instytucjami utworzonymi na podstawie przepisów prawa bankowego a instytucjami pożyczkowymi i innymi podmiotami. To rozporządzenie określa precyzyjnie (jest to katalog zamknięty), jakie dane mogą być wymieniane pomiędzy firmami pożyczkowymi a BIK.

Te wszystkie przepisy są ważne dla tematu przetwarzania przez BIK danych o zapytaniach kredytowych, wysłanych do tego zbioru przez firmy pożyczkowe. Nie będę ich szczegółowo omawiać, ale wskażę to, co – moim zdaniem – jest najistotniejsze dla interesującej nas sprawy.

Po pierwsze, firma pożyczkowa może przekazać jakiekolwiek nasze dane do BIK tylko na podstawie naszego upoważnienia. Innymi słowy, musimy się na to zgodzić. To nasze prawo do decydowania w tej sprawie wynika z art. 59b ust. 2 Ustawy o kredycie konsumenckim, który brzmi:

„Art. 59b. 1. Instytucja pożyczkowa może udostępniać instytucji utworzonej na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe informacje w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta, o której mowa w art. 9, i analizy ryzyka kredytowego.

2. Udostępnianie informacji na podstawie ust. 1 może nastąpić, jeżeli instytucja pożyczkowa uzyskała upoważnienie konsumenta, którego dotyczą te dane, w postaci pisemnej lub w postaci elektronicznej (…)”

Po drugie, zakres danych jakie mogą być wymieniane pomiędzy BIK i firmą pożyczkową, został ściśle określony przez ustawodawcę. Informacje na ten temat znajdziemy w przywołanym wcześniej Rozporządzeniu Ministra Finansów.

Chcę podkreślić, że bardzo ważne jest tu określenie „wymieniane”. Oznacza ono, że firma pożyczkowa może przekazywać do bazy BIK nie więcej danych niż te, które zostały wymienione w Rozporządzeniu i nie więcej danych może pobierać z BIK.

Spójrzmy więc, jakie informacje mogą być wymieniane pomiędzy BIK a firmami pożyczkowymi. Zgodnie z powyższym rozporządzeniem należą do nich:

„(…) dane dotyczące osoby fizycznej:

a) imiona i nazwisko,

b) nazwisko rodowe,

c) imiona rodziców,

d) nazwisko panieńskie matki,

e) datę i miejsce urodzenia,

f) płeć,

g) obywatelstwo,

h) adres zamieszkania, adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy, aktualny adres pobytu czasowego inny niż adres zamieszkania lub zameldowania, adres do korespondencji,

i) serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,

j) numer PESEL, o ile został nadany,

k) numer NIP, o ile został nadany,

l) numer telefonu i adres e-mail;

2) dane dotyczące zobowiązania:

a) numer identyfikacyjny zobowiązania,

b) źródło zobowiązania,

c) kwotę i walutę zobowiązania,

d) datę powstania zobowiązania,

e) warunki spłaty zobowiązania,

f) ustanowione zabezpieczenia prawne,

g) przebieg realizacji zobowiązania,

h) stan zadłużenia z tytułu zobowiązania,

i) datę wygaśnięcia zobowiązania,

j) przyczyny niewykonania zobowiązania lub dopuszczenia się zwłoki w jego wykonaniu,

k) nazwę i adres instytucji pożyczkowej lub podmiotu, o którym mowa w art. 59d ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.(…)”

Jak widać, wśród tych informacją są dane, które dotyczą pożyczkobiorcy i te, które dotyczą zobowiązania, czyli pożyczki. Nie ma tu nigdzie danych dotyczących zapytania wysłanego do BIK w celu pozyskania naszej historii kredytowej.

Jeżeli nawet przyjmiemy, że informacje o zapytaniu kredytowym są danymi związanymi z osobą (co moim zdaniem nie jest uprawnione) to i tak, firma pożyczkowa i BIK muszą mieć naszą zgodę na przetwarzanie danych o tym zapytaniu po jego wpłynięciu do BIK.

Skoro tak wiele osób pyta mnie o możliwość usunięcia z bazy BIK danych o tych zapytaniach, to oznacza, że wyraziły one zgodę na ich przetwarzanie przez BIK.

Można zapytać, dlaczego nie korzystamy z prawa do nie wyrażania zgody na takie działanie BIK, zamiast zastanawiać się, jak te zapytania usunąć z BIK? Zapewne przyczyn jest wiele. Myślę, że najważniejsza to brak wiedzy o tym, że mamy prawo po prostu się na to nie zgadzać.

Zapytacie, a jak można to prawo zrealizować? Wydawałoby się, że najprościej byłoby nie udzielać upoważnienia do przetwarzania przez BIK danych o zapytaniu kredytowym. Niestety okazuje się, że w wielu przypadkach nie jest to takie proste.

Niektóre firmy pożyczkowe łączą w jednej klauzuli wyrażanie zgody na:

• pozyskanie danych z biur informacji gospodarczej,
• na pozyskanie danych z BIK, w tym za pośrednictwem biura informacji gospodarczej,
• na przekazywanie informacji o pożyczkach do tych baz oraz
• na dalsze przetwarzanie danych o zapytaniu przez firmę pożyczkową oraz BIK.

Takie rozwiązanie powoduje, że mamy możliwość albo zgodzić się na wszystko albo na nic. Jeżeli nie zgodzimy się na pobranie naszych danych z BIK, czy BIG, to zapewne pożyczka nie zostanie udzielona.

Odmowa dostępu do tych danych może być odebrana jako ukrywanie informacji, które są istotne dla oceny naszego ryzyka kredytowego. Tym bardziej, że z art. 9 Ustawy o kredycie konsumenckim wynika, iż firmy pożyczkowe oceniając naszą zdolność kredytową, mogą korzystać również z danych znajdujących się w bazach biur informacji gospodarczej, w swoich branżowych zbiorach, czy w bazie BIK. Sprawę utrudnia również to, że najczęściej pożyczkę zaciągamy przez Internet, aplikację dostępną na smartfonie, czy nawet przez SMS. Wtedy możliwość przedyskutowania z pożyczkodawcą kwestii tej zgody, jest bardzo ograniczona.

Jak zatem w takich okolicznościach wyrazić swoją wolę, że nie zgadzamy się na przetwarzanie przez BIK danych o zapytaniu kredytowym? Wydaje się to najzwyczajniej trudne. Dlatego proponuję skorzystać z prawa do odwołania udzielonego upoważnienia. Bo skoro mamy prawo udzielić takiego upoważnienia, to mamy też prawo go odwołać.

W takim razie, w dowolnym momencie po wysłaniu przez firmę pożyczkową do BIK zapytania kredytowego, można skierować do tej firmy pożyczkowej pismo z informacją, że odwołujemy upoważnienie do dalszego przetwarzania przez BIK i tę firmę danych o wskazanym zapytaniu kredytowym.

Aktualizacja danych w BIK powinna zostać wykonana w terminie 14 dni kalendarzowych. Firma pożyczkowa musi przekazać wymagane informacje do BIK w ciągu 7 dni i BIK ma kolejne 7 dni na wprowadzenie zmian w swojej bazie.

Więcej na temat aktualizacji danych w bazie BIK możesz się dowiedzieć z Dane w BIK są aktualizowane nawet 2 razy w tygodniu.

Po upływie 14 dni warto pobrać swoją Kopię Danych i sprawdzić, czy oczekiwane zmiany zostały wprowadzone w zbiorze BIK.

Jak pobrać z BIK Kopię Danych, opisałam szczegółowo w Przewodniku.

.

Jak widać, usunięcie ze zbioru BIK danych o zapytaniu kredytowym wysłanym przez firmę pożyczkową, wydaje się zdecydowanie łatwiejsze niż w przypadku analogicznych zapytań, kierowanych do BIK przez banki i SKOK-i. Dzięki temu, że zostaliśmy wyposażeni przez ustawodawcę w narzędzie jakim jest „udzielenie upoważnienia” (a tym samym możliwość jego odwołania), możemy zrządzać informacjami o zapytaniach kredytowych, które znajdują się w bazie BIK, a które pochodzą z sektora pożyczkowego.

Korzystajmy z tego prawa, jeżeli ma to polepszyć naszą sytuację jako kredytobiorcy. Tym bardziej, że nasza aktywność w sektorze pożyczkowym nie zawsze będzie naszym atutem, gdy będziemy się ubiegać o kredyt.

.