Ostatnio pisałam o tym, jak nowe produkty i usługi Biura Informacji Kredytowej (BIK) dla konsumentów mogą nam pomóc chronić się przed wyłudzeniem kredytu lub pożyczki na nasze dane.

Choć produkty BIK pomagają w takiej ochronie, to jej w pełni nie zapewniają. Dostarczają one jedynie informacji o tym, że:

• ktoś właśnie złożył wniosek o kredyt lub pożyczkę posługując się naszymi danymi (Alert BIK),
• już został udzielony kredyt lub pożyczka osobie, która wykorzystała do tego celu nasze dane (Alert BIK, Informacja Ustawowa (obecnie „kopia danych”), Raport BIK).

W obu przypadkach instytucja finansowa może nie zdawać sobie sprawy z tego, że kredytobiorca może nie być tą osobą, za którą się podaje. I jeśli przejdzie pozytywnie procedurę oceny ryzyka kredytowego, to kredyt/pożyczka zostanie udzielony.

Oczywiście otrzymując informację z BIK o powyższych zdarzeniach, możemy niezwłocznie zareagować tzn. poinformować bank czy firmę pożyczkową, że to nie my ubiegamy się o to finansowanie, jak również to nie my zaciągnęliśmy dług. Im szybciej to zrobimy, tym łatwiej i szybciej wyjaśnimy tą nieuczciwość.

Jednak w każdym z tych przypadków dochodzi już do nadużycia i musimy się zaangażować w wyjaśnienie takiej sytuacji.

Dlatego najlepiej chronić się w sposób, który już na wczesnym etapie procedury kredytowej zidentyfikuje przestępstwo i uniemożliwi przestępcy uzyskanie kredytu czy pożyczki na dane innej osoby. Taką możliwość daje credit freeze.

Polega to na tym, że informujemy firmy, do których instytucje finansowe zwracają się o nasze dane, że nie zamierzamy zaciągać żadnych kredytów ani pożyczek i prosimy o nieudostępnianie naszych danych żadnej instytucji, która chce je pobrać w celu oceny ryzyka kredytowego.

Gdy instytucja finansowa zwróci się do firmy udostępniającej nasze dane (np. do BIK), to zwrotnie otrzyma tylko informację, że osoba posługująca się takimi danymi osobowymi zadeklarowała, że nie planuje zaciągania długów w tych firmach i nie chce, aby jej dane były udostępniane w celu oceny ryzyka kredytowego. Wtedy nie dojdzie do przekazania danych o naszej historii kredytowej i zapewne nie zostanie udzielony kredyt.

Jeśli jednak zdecydujemy się na wzięcie kredytu czy pożyczki, to musimy wcześniej odwołać tą blokadę. Później w każdej chwili możemy ją ponownie zgłosić.

Wydaje się, że taka ochrona, to rzeczywiście solidne zabezpieczenie przed tym, aby inne osoby podszywając się pod nas nie zaciągnęły długów.

Niestety credit freeze nie znajdziemy w nowej ofercie BIK. A szkoda, bo BIK – instytucja, z której korzysta każdy bank, SKOK i wiele firm pożyczkowych – jest idealnym miejscem do tego, aby konsument mógł poinformować sektor bankowy i pożyczkowy, że nie zamierza brać kredytów.

W ten sposób można – o ile konsument skorzystałby z takiej usługi – zminimalizować ryzyko wyłudzenia pieniędzy z instytucji finansowych przez osoby podszywające się pod kogoś innego.

W Polsce na razie z taką inicjatywą wyszedł tylko sektor pożyczkowy.

—————————————————

Uwaga!

BIK już wprowadził usługę Credit freeze. Pisałam o tym tutaj.

—————————————————-

CreditCheck – baza klientów sektora pożyczkowego

Oprócz tego, że firmy pożyczkowe mogą korzystać z danych o naszej historii kredytowej, które znajdują się w bazie Biura Informacji Kredytowej, a także w bazach biur informacji gospodarczej, to posiadają one także własną, branżową bazę danych.

Firmy pożyczkowe przekazują do niej dane o udzielonych pożyczkach, a także pobierają z niej dane o historii kredytowej klienta w sektorze pożyczkowym.

Baza ta nazywa się CreditCheck i jest całkowicie niezależna od bazy BIK. Powstała ona z inicjatywy firm pożyczkowych (Provident, Vivus, Wonga, Bocian Pożyczki).

Obecnie znajdują się w niej dane o 2,5 mln pożyczkobiorców (informacja ta pochodzi ze strony www.credit-check.pl).

Aktualnie z CreditCheck współpracuje ponad 40 instytucji pożyczkowych:

• VIVUS Finance Sp. z o.o.
• pl Sp. z o.o.
• Creamfinance Poland Sp. z o.o.
• Axcess Financial Poland Sp. z o.o.
• Alegrosz Sp. z o.o.
• ARENA Finance Sp. z o.o
• Alfa Finance Sp. z o.o
• AFK Sp. z o.o.
• Cashalot Sp. z o.o.
• Capital Service S.A.
• Capital System Sp. z o.o.
• pl Sp. z o.o.
• Creditstar Poland Sp. z o.o.
• Ducatos Sp. z o.o.
• Euroloan Consumer Finance Sp. z o.o.
• Easy Money Sp. z o.o.
• Eridu Pożyczki Sp. z o.o.
• Fellow Finance Polska Sp. z o.o.
• Forial Sp. z o.o.
• GetBucks Poland Sp. z o.o.
• ID Finance Poland Sp. z o.o.
• IPF Polska Sp. z o.o.
• LTU Finance Sp. z o.o.
• Maestra Group Sp. z o.o.
• Mozipo Sp. z o.o.
• Lens Finance S.A.
• Nordecum Sp. z o.o.
• Niniwa Pożyczki Sp. z o.o.
• Polcredit Sp. z o.o.
• Pixo Sp. z o.o.
• Prosperial Sp. z o.o.
• Primastar Sp. z o.o.
• SOLVEN Finance Sp. z o.o.
• SuperGrosz Sp. z o.o.
• TAKTO Finanse Sp. z o.o.
• TF Bank AB
• Tusumi Sp. z o.o.
• Vega Sp. z o.o.
• VIA SMS PL Sp. z o.o.
• Vippo Sp. z o.o.
• YOLO Sp. z o.o.
• Zaliczka Sp. z o.o.
• Everest Finanse S.A.
• Provident Polska S.A.
• TAKTO Finanse Sp. z o.o.
• Axcess Financial Poland Sp. z o.o.
• TF Bank AB (Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością)

Dla porównania podam, że w Rejestrze instytucji pożyczkowych prowadzonym przez KNF znajduje się ponad 260 firm, które udzielają konsumentom pożyczek. Zatem z CreditCheck współpracuje mniej niż 20% działających firm pożyczkowych.

Ale na stronie CreditCheck  można znaleźć informację, że liczba osób, o których dane znajdują się w tej bazie stanowi 85% wszystkich osób zaciągających pożyczki w firmach pożyczkowych. Zatem instytucji współpracujących z CreditCheck nie jest aż tak dużo, ale obsługują one zdecydowaną większość rynku pożyczek pozabankowych.

Credit freeze w sektorze pożyczkowym, czyli System Bezpieczny PESEL

I właśnie CreditCheck we współpracy ze Związkiem Firm Pożyczkowych wprowadził na swojej platformie skierowaną do konsumentów usługę credit freeze. Nosi ona nazwę Bezpieczny PESEL.

W tym systemie każdy z nas może bezpłatnie zastrzec swój numer PESEL.

Dla pożyczkodawców współpracujących z CreditCheck będzie to oznaczało, że osoba, której PESEL został zastrzeżony:

• w okresie obowiązywania zastrzeżenia nie będzie składać wniosków o pożyczkę lub
• utraciła dokument tożsamości i istnieje ryzyko wykorzystania jej danych do zaciągnięcia pożyczki przez inną, nieuprawnioną osobę.

Zatem firma pożyczkowa dostanie ostrzeżenie o prawdopodobnym oszustwie, jeśli poprosi o dane osoby posługującej się zastrzeżonym numerem PESEL. Zdecydowanie utrudnia to zaciągnięcie zobowiązania na dane innej osoby.

Jak skorzystać z usługi Bezpieczny PESEL?

Jeśli chciałbyś zastrzec swój PESEL w Systemie Bezpieczny PESEL tzn. oświadczyć, że nie zamierzasz zaciągać pożyczek, to:

1. Wchodzisz na stronę Systemu Bezpieczny PESEL https://www.bezpiecznypesel.pl/
2. Wybierasz z Menu opcję „Zastrzeżenie”.
3. Wypełniasz formularz dostępny na tej stronie – niestety musisz podać bardzo dużo swoich danych osobowych, nie tylko PESEL.
4. Potwierdzasz tożsamość – niestety trzeba przesłać skan dowodu osobistego.
5. Zaznaczasz, że wyrażasz zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez CRIF Services Sp. z o.o. (jest to firma prowadząca system CreditCheck).
6. Klikasz przycisk „Zastrzeż numer PESEL”.

Jeśli zastrzegłeś swój PESEL, bo nie zamierzałeś brać pożyczek, a teraz jednak chcesz skorzystać z takiej usługi finansowej, to musisz odwołać wcześniejsze zastrzeżenie.

W przeciwnym wypadku firma pożyczkowa może potraktować Cię jako osobę podszywającą się pod kogoś. Bo jeśli nie anulujesz zastrzeżenia, to pożyczkodawca – o ile współpracuje z CreditCheck – otrzyma informację, że właściciel tego numeru PESEL zastrzegł sobie, że nie zamierza brać pożyczek w okresie ważności tego zastrzeżenia. Skoro więc zadeklarowałeś, że nie planujesz brać pożyczek, to prawdopodobnie pamiętasz o tym i wbrew temu nie wnioskowałbyś o to finansowanie.

Jeśli chciałbyś odwołać wcześniej zgłoszone zastrzeżenie, to:

1. Wchodzisz na stronę Systemu Bezpieczny PESEL https://www.bezpiecznypesel.pl/
2. Wybierasz z Menu opcję „Cofnięcie zastrzeżenia”.
3. Wypełniasz formularz dostępny na tej stronie – musisz znowu podać bardzo dużo swoich danych osobowych, nie tylko PESEL.
4. Potwierdzasz tożsamość – trzeba ponownie przesłać skan dowodu osobistego.
5. Zaznaczasz, że wyrażasz zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez CRIF Services Sp. z o.o.
6. Klikasz przycisk „Odwołaj zastrzeżenie PESEL”.

Jeśli chciałbyś zgłosić, że zgubiłeś albo ukradziono Ci dokument tożsamości, to:

1. Wchodzisz na stronę Systemu Bezpieczny PESEL https://www.bezpiecznypesel.pl/
2. Wybierasz z Menu opcję „Zgłoszenie utraty”.
3. Wypełniasz formularz dostępny na tej stronie – musisz podać dużo swoich danych osobowych, nie tylko PESEL.
4. Potwierdzasz tożsamość – trzeba przesłać skan dowodu osobistego.
5. Zaznaczasz, że wyrażasz zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez CRIF Services Sp. z o.o.
6. Klikasz przycisk „Zgłoś utratę PESEL”.

CRIF deklaruje na stronie www.bezpiecznypesel.pl, że wszystkie dane jakie podasz podczas zastrzegania swojego numeru PESEL są wykorzystywane wyłącznie do weryfikacji Twojej tożsamości i nigdy nie są przekazywane do firm pożyczkowych, ani żadnych innych.

Jeśli firma pożyczkowa złoży zapytanie do bazy CreditCheck o Twoje dane, a tam będzie informacja o tym, że zastrzegłeś swój PESEL, to ta firma otrzyma tylko krótką informację, że istnieje takie zastrzeżenie. Do pozostałych wprowadzonych przez Ciebie danych nie będzie miała dostępu.

Podsumowanie

Bezpieczny PESEL to na pewno dobra inicjatywa dla konsumentów. Ale niestety pokrywająca tylko część rynku pożyczkowego. I nadal pozostajemy bez solidnej ochrony na rynku kredytów.

Tym niemniej System Bezpieczny PESEL to kolejna cegiełka do naszego muru chroniącego nas przed wyłudzeniem kredytu czy pożyczki na nasze dane.

I choć za możliwość skorzystania z takiej ochrony nie musimy płacić, to niestety, aby mieć do niej dostęp, trzeba podać naprawdę dużo swoich danych osobowych.

Przypominam, że pewien rodzaj ochrony możemy również uzyskać sprawdzając regularnie swoje dane w bazie BIK oraz bazach biur informacji gospodarczej. Można to robić bezpłatnie, korzystając raz na 6 miesięcy z prawa do bezpłatnej informacji.

Ale żaden system nas nie zabezpieczy, jeśli nie będziemy mieli zwyczaju z niego korzystać.

Nie tak dawno informowałam, że z jednego z amerykańskich biur kredytowych wyciekły dane osobowe prawie 150 mln osób. Dane te mogą być w każdej chwili wykorzystane do zaciągnięcia kredytu na osobę, która nic o tym nie będzie wiedziała (przynajmniej do pewnego czasu).

W odpowiedzi na to zdarzeniu firma Equifax (bo dane wyciekły właśnie z tego biura kredytowego) zaoferowała konsumentom możliwość czasowego bezpłatnego skorzystania z usługi credit freeze.

Niedawno zbadano, jak wiele osób skorzystało z tej możliwości. Tylko 20%[1] Amerykanów uruchomiło taką usługę. Niewiele, biorąc pod uwagę, że ukradziono im takie dane jak: imię i nazwisko, Social Security Number, data urodzenia, adres, numer prawa jazdy.

Ta kradzież danych z Equifax nie wzbudziła wśród Amerykanów także masowej potrzeby pobrania bezpłatnego raportu ze swoimi danymi z biur kredytowych. Tylko około połowy Amerykanów skorzystało z tej możliwości po wycieku danych.

Prezes BIK w jednym ze swoich wywiadów powiedział, że z Alertów BIK korzysta 100 tys. osób[2], a było to już po informacji o tzw. „wycieku danych z bazy PESEL”. Widać z tego, że choć pewne możliwości ochrony w Polsce istnieją, to korzystamy z nich w niewielkim stopniu (przypominam, że dorosłych Polaków jest 30 mln).

Zatem nawet bezpłatny dostęp do credit freeze, który pokryje cały rynek kredytów i pożyczek niewiele zmieni, jeśli nie mamy potrzeby zapewnienia sobie takiej ochrony. Prawdopodobnie nawet nie zastanawiamy się nad tym jakie jest ryzyko tego, że ktoś ukradnie nasze dane osobowe, a później wykorzysta je do zaciągnięcia kredytu lub pożyczki. Warto poświęcić na to chwilę czasu.

[1] https://krebsonsecurity.com/2018/03/survey-americans-spent-1-4b-on-credit-freeze-fees-in-wake-of-equifax-breach/

[2] http://biznes.interia.pl/wiadomosci/finanse-osobiste/news/prezes-bik-polacy-beda-lepiej-chronieni-przed-oszustami,2527769,4141#commentsZoneList