Kilka miesięcy temu w artykule Jak chronić się przed zaciągnięciem kredytu na nasze dane? opisałam jak możemy ograniczyć ryzyko tego, że ktoś podszywając się pod nas, zaciągnie kredyt.

Szukając narzędzi do takiej ochrony, oparłam się na tym, co oferuje nam polskie biuro kredytowe, czyli popularny BIK.

Wskazałam wtedy, że do ochrony przed zaciągnięciem kredytu przez inną osobę posługującą się naszymi danymi, możemy wykorzystać:

• Alerty BIK
• Płatny raport BIK – Profil Kredytowy Plus,
• Informację Ustawową (obecnie „kopię danych„).

W grudniu 2017 roku Biuro Informacji Kredytowej udostępniło nową ofertę dla konsumentów. Znalazły się w niej między innymi:

• zmienione Alerty BIK,
• nowy Raport BIK.

Wymieniłam tylko te dwie usługi z nowej oferty Biura Informacji Kredytowej, ponieważ to one są ważne z punktu widzenia ochrony przed staniem się właścicielem kredytu, którego nie zaciągnęliśmy ani nie poręczyliśmy.

Nie wspomniałam tutaj o Informacji Ustawowej („kopii danych”), bowiem raport ten nie jest elementem oferty dla konsumentów. Jest on udostępniany bezpłatnie jako realizacja obowiązku wynikającego z Ustawy o ochronie danych osobowych (RODO).

Co zatem zmieniło się w usługach BIK, co pozwoli nam lepiej chronić się przed wykorzystaniem naszych danych do wyłudzenia kredytu czy pożyczki?

Raport BIK

Nowy Raport BIK w porównaniu z raportem Profil Kredytowy Plus nie zawiera dodatkowych istotnych danych pochodzących z bazy BIK.

Dlatego użyteczność nowego Raportu BIK w tym zakresie jest analogiczna jak jego poprzedniej wersji – Profilu Kredytowego Plus. A o wadach i zaletach tego ostatniego, z punktu widzenia ochrony przed wyłudzeniem kredytu na nasze dane, możesz przeczytać w tekście przywołanym we wstępie.

Natomiast – i to jest nowość – w nowym Raporcie BIK zobaczymy również nasze dane z bazy BIG InfoMonitor (jeśli oczywiście ktoś je wcześniej tam przekazał).

BIG InfoMonitor jest jednym z sześciu biur informacji gospodarczej działających w Polsce. Jest spółką zależną od BIK.

Czym różni się BIK od BIG (biuro informacji gospodarczej), w tym między innymi jakie dane znajdują się w obu biurach i na jakich zasadach są przetwarzane, opisałam w artykule 5 istotnych różnic pomiędzy Biurem Informacji Kredytowej a biurem informacji gospodarczej.

Tutaj chciałabym tylko podkreślić, że w biurze informacji gospodarczej znajdują się dane o naszych płatnościach także z innych sektorów niż bankowy np. z firm telekomunikacyjnych, z firm ubezpieczeniowych, od dostawców gazu i energii, operatorów telewizji kablowej, z sądów, z firm pożyczkowych (firmy pożyczkowe mogą wymieniać się danymi także z BIK), a także od konsumentów.

Zatem jaka jest wartość tych dodatkowych, pozabankowymi informacji z punktu widzenia ochrony przed wyłudzeniem kredytu?

Ponieważ artykuł odnosi się do ryzyka wyłudzenia kredytu (i mam tu na myśli również pożyczki), to interesujące dla Ciebie będą dane przekazane do BIG przez instytucje pożyczkowe.

Pomijam dane przekazywane do BIG przez banki, ponieważ te same dane znajdują się w bazie BIK (banki muszą je tam przekazać). A dane z Biura Informacji Kredytowej znajdziesz w Raporcie BIK w części dotyczącej danych zgromadzonych w tej bazie. Ich użyteczność dla naszej ochrony przed spłatą cudzego kredytu, opisałam we wcześniejszym artykule.

Wracamy już do firm pożyczkowych. Zacznę od tego, że są instytucje pożyczkowe, które nie współpracują z BIK. Nie robią tego, bo nie muszą mimo, że Prawo bankowe daje im taką możliwość. Są tego różne powody.

BIK podaje, że aktualnie otrzymuje dane o pożyczkach z ponad 60 firm pożyczkowych. A według Rejestru Instytucji Pożyczkowych prowadzonego przez KNF takich firm jest ponad 260.

Wśród firm pożyczkowych, które nie wymieniają się danymi z BIK są takie, które współpracują z jednym albo kilkoma biurami informacji gospodarczej.

I to jest ważna informacja, bo gdy ktoś chce zaciągnąć pożyczkę podszywając się pod Ciebie i pójdzie w tym celu do takiej firmy pożyczkowej, to ona złoży zapytanie o Twoje dane do biura informacji gospodarczej, z którym współpracuje. W bazach tego biura zostanie po tym ślad.

Co prawda osoba wnioskująca o pożyczkę musi wyrazić zgodę na złożenie zapytania o jej dane do bazy BIG, ale zapewne to zrobi. Bo brak takiej zgody może oznaczać nawet odmowę udzielenia pożyczki.

Jeśli takie zapytanie wpłynęło do BIG InfoMonitor, to z Raportu BIK dowiesz się, kto pobrał Twoje dane w celu oceny ryzyka i kiedy to było.

Pamiętajmy, że biur informacji gospodarczej jest aktualnie 6 i firma pożyczkowa może współpracować z dowolnym BIG. I jeśli nie będzie to BIG InfoMonitor, to z Raportu BIK nie dowiesz się o ewentualnym pobraniu Twoich danych  z innego BIG.

Firmy pożyczkowe, które pobierają dane z biura informacji gospodarczej, często również przekazują do tej bazy dane o udzielonych pożyczkach.

Mogą to być dane negatywne (czyli informacja o tym, że zalegasz ze spłatą), ale mogą to być także informacje pozytywne (informacja o tym, że spłaciłeś zobowiązanie poprawnie, zgodnie z terminem). Te ostatnie są przekazywane tylko za zgodą właściciela danych, czyli konsumenta.

Jeśli pożyczka będzie wyłudzona na Twoje dane, to osoba ją zaciągająca zapewne nie zgodzi się na przekazywanie pozytywnych informacji do BIG.

Natomiast dane o opóźnieniach w spłacie pożyczki mogą trafić do BIG i nie wymaga to zgody pożyczkobiorcy. Natomiast muszą być spełnione warunki określone w Ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (art.14).

Jednym z tych warunków jest konieczność poinformowania pożyczkobiorcy o zamiarze przekazania do biura informacji gospodarczej danych o opóźnieniu w spłacie i od tego momentu musi minąć co najmniej 30 dni.

Jeśli wyłudzona na Twoje dane pożyczka nie będzie spłacana od co najmniej 30 dni i firma pożyczkowa wyśle do pożyczkobiorcy zawiadomienie o zamiarze przekazania tych danych do BIG, to to zawiadomienie powinno trafić do Ciebie. Bo przecież zaciągnięto to zobowiązanie na Twoje dane.

To oznacza, że informacja o tym, że ktoś zaciągnął pożyczkę podszywając się pod Ciebie i jej nie spłaca, powinna dotrzeć do Ciebie zanim trafi do bazy BIG.

W takim razie zawarte w Raporcie BIK informacje z bazy BIG InfoMonitor dotyczące udzielonych pożyczek, raczej nie będą Ci pomocne w celu identyfikacji zobowiązań, które mogą być wyłudzone na Twoje dane.

Najważniejsze, abyś pamiętał, że jeśli jakiekolwiek dane w Raporcie BIK wskazują, że ktoś podszył się pod Ciebie, aby wyłudzić pożyczkę, to musisz na to zareagować. Gdzie się zwrócić w tej sprawie opisałam w dalszej części artykułu.

Jeśli chcesz monitorować swoją historię płatniczą z wykorzystaniem Raportu BIK i nie wiesz jak go uzyskać, to opis znajdziesz w naszym Przewodniku.

Zanim jednak zdecydujesz się na zakup Raportu BIK, to zastanów się, czy nie warto skorzystać najpierw z raportu bezpłatnego.

Zgodnie z Ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych każdy konsument ma prawo z każdego BIG-u uzyskać raz na 6 miesięcy bezpłatnie zestawienie dotyczących go informacji gospodarczych i informacji o zapytaniach przechowywanych przez dane biuro (art. 23, art. 27 ust.5).

Aby sprawdzić informację na swój temat w BIG InfoMonitor, powinieneś pobrać „Raport o Sobie”.

—————————————

Uwaga!

Teraz prawo do bezpłatnej informacji wynika z RODO (art. 15), a raport z taką informacją nazywa się „kopia danych”.

—————————————

Jest to możliwe poprzez zalogowanie się do swojego konta na stronie system.big.pl. Jeśli nie masz konta na portalu BIG, to możesz sobie je w każdej chwili założyć.

„Raport o sobie” możesz też pobrać osobiście udając się na ulicę Postępu 17 A w Warszawie do Punktu Obsługi Klienta.

Możesz także zwrócić się o ten raport listownie. Wtedy prośbę należy wysłać na adres:

BIG InfoMonitor S.A.

Jacka Kaczmarskiego 77

02 – 679 Warszawa

Do prośby powinieneś załączyć kopię dokumentu potwierdzającego Twoją tożsamość.

Co z raportem Profil Kredytowy Plus?

Osoby, które kupiły Pakiet BIK przed 21.12.2017 r. i nie upłynął jeszcze termin jego ważności, a jednocześnie nie wykorzystały 12 przysługujących im raportów, mogą je wygenerować zgodnie z warunkami zakupu tej usługi. Ale w tych raportach nie będzie informacji z bazy BIG InfoMonitor.

Oczywiście posiadacze „starych” Pakietów BIK mogą kupić nowy Raport BIK. Mogą to zrobić w dowolnym momencie, niezależnie od tego czy mają możliwość wygenerowania raportu Profil Kredytowy Plus czy nie.

Raportu Profil Kredytowy Plus od 21.12.2017 r. kupić już nie można.

Raport BIK – ile trzeba zapłacić?

Raport BIK możesz kupić:

• w ramach Pakietu BIK – cena na dzień publikacji artykułu: 99 zł na rok (w Pakiecie obok 12 Raportów BIK otrzymujesz także Alerty BIK oraz 12 Wskaźników BIK),
• w formie Paczki Raportów BIK – cena na dzień publikacji artykułu: 78 zł (możesz wygenerować maksymalnie 3 Raporty BIK w ciągu 3 miesięcy);
• jako samodzielną usługę – cena na dzień publikacji artykułu: 39 zł za jeden Raport BIK.

Alerty BIK

Nowa oferta BIK przyniosła także spore zmiany w zakresie działania Alertów BIK. Moim zdaniem, zmiany te pomagają lepiej chronić się przed zaciągnięciem kredytu przez osobę podszywająca się pod inną osobę.

Zgodnie z opisem jaki udostępnia BIK Alert BIK otrzymamy, gdy zajdą określone zdarzenia w odniesieniu do Twoich danych znajdujących się:

• w bazie BIK,
• w bazie BIG InfoMonitor.

Zdarzenia generujące Alerty z bazy BIK

Alert BIK zostanie Ci wysłany, gdy do bazy BIK wpłynie:

1. Zapytanie o Twoje dane

Podobny Alert był oferowany wcześniej. Jednak w obecnej wersji został rozszerzony katalog zdarzeń, które taki Alert wywołują.

Alert dostaniemy wtedy, gdy do bazy BIK wpłynie:

1. zapytanie kredytowe o Twoje dane,
2. zapytanie zarządzanie klientem o Twoje dane, o ile będzie to zapytanie skierowane do BIK w trybie on-line.

Powyższe zapytania mogą być wysłane przez banki, SKOK-i oraz firmy pożyczkowe.

Są one generowane do BIK w sytuacji, gdy konsument ubiega się o kredyt i dane z BIK są potrzebne do oceny jego ryzyka kredytowego.

Zapytanie „zarządzanie klientem” służy również innym celom niż ocena ryzyka klienta na etapie ubiegania się o kredyt, ale nie jest to ważne dla tego tematu. Dlatego to pomijam.

Pamiętaj, że taki Alert dostaniesz również wtedy, gdy bank wyśle zapytanie do bazy BIK w związku z poręczaniem przez Ciebie kredytu.

Dzieje się tak dlatego, że również w przypadku poręczania kredytu odbywa się ocena ryzyka kredytowego poręczyciela. Stąd bank, czy SKOK jest uprawniony do pobrania Twoich danych z bazy BIK.

Uwzględnienie obu typów zapytań przy generowaniu Alertu jest bardzo dobrą i korzystną zmianą dla konsumentów.

Możesz się dzięki nim dowiedzieć o większości przypadków, kiedy bank czy SKOK ocenia Twoje ryzyko kredytowe w związku ze złożonym wnioskiem kredytowym. A to oznacza, że gdy osoba podszywająca się pod Ciebie wystąpi o kredyt do banku czy SKOK-u, Ty dowiesz się o tym już na etapie, kiedy wniosek kredytowy jest oceniany.

W przypadku firm pożyczkowych ten rodzaj Alertu nie będzie tak skuteczny, jak w przypadku banków i SKOK. Wynika to z tego, że nie wszystkie firmy pożyczkowe współpracują z BIK, a jeśli współpracują, to nie wszystkie zawsze kierują zapytanie do BIK.

2. Informacja o otwarciu nowego kredytu/pożyczki, którego dane właściciela są zgodne z Twoimi danymi

To zdarzenie wyzwalające Alert jest nowością. I jest to dobre dla nas rozszerzenie Alertu.

Pamiętajmy, że nie zawsze bank, SKOK czy firma pożyczkowa pobierają dane z BIK do oceny ryzyka kredytowego na etapie ubiegania się o kredyt, a więc nie wysyłają zapytania do BIK. Wynika to z różnych powodów.

Na przykład, masz w danym banku kartę kredytową i bank niedawno pobrał z BIK Twoje dane w celu monitorowania ryzyka kredytowego. Po kilku dniach złożyłeś w tym banku wniosek o kredyt gotówkowy. W tej sytuacji bank może do oceny Twojego ryzyka kredytowego wykorzystać Twoje dane z BIK pobrane kilka dni temu. Zatem w tym przypadku Alertu generowanego na bazie zapytań kredytowych, czy zarządzanie klientem nie otrzymasz.

Alert BIK dostaniesz dopiero wtedy, gdy ten kredyt gotówkowy zostanie udzielony i informacja o tym trafi do BIK.

A trafi dosyć szybko, bo banki, SKOK-i i firmy pożyczkowe muszą przesłać do BIK dane o nowym kredycie w ciągu 7 dni od zawarcia umowy kredytu. BIK ma kolejne 7 dni na umieszczenie tych danych w swojej bazie. Jednak w praktyce firmy przesyłają dane do BIK częściej – 2 razy w tygodniu.

Podsumowując, ten rodzaj Alertu BIK może pomóc Ci chronić się przed konsekwencjami zaciągnięcia kredytu na Twoje dane. Nawet jeśli nie zostaniesz powiadomiony o tym, że ktoś próbuje wyłudzić pieniądze podszywając się pod Ciebie, to dostaniesz dość szybko informację, że posiadasz kredyt, którego nie zaciągnąłeś. Będziesz mógł dość szybko zainterweniować w instytucji, która kredytu czy pożyczki udzieliła.

Gdzie się zwrócić w takiej sytuacji opisałam poniżej.

3. Informacja o opóźnieniu w spłacie kredytu/pożyczki, którego dane właściciela są zgodne z Twoimi danymi

Ten rodzaj Alertu może być pomocny dla tych osób, które właśnie uruchomiły Alerty BIK i wcześniej nie miały wiedzy o tym, że ktoś zaciągnął kredyt podszywając się pod nich.

Dostając taki Alert dowiesz się, że jesteś posiadaczem kredytu, którego nie zaciągnąłeś i dodatkowo, że jest on nie spłacany.

Z kim należy się skontaktować, aby wyjaśnić sprawę opisałam poniżej.

4. Informacja o zamknięciu kredytu czy pożyczki, jeśli dane osobowe powiązane z tym zobowiązaniem są zgodne z Twoimi danymi

Z punktu widzenia ochrony przed wyłudzeniem kredytu na Twoje dane, informacja o tym zdarzeniu raczej nie jest pomocna.

Zdarzenia generujące Alerty z bazy BIG InfoMonitor

Alert BIK zostanie Ci również wysłany, gdy do bazy BIG InfoMonitor wpłynie:

1. Zapytanie o Twoje dane pobrane w związku z oceną Twojego ryzyka płatniczego
2. Informacja o niespłaconym zobowiązaniu finansowym
3. Aktualizacja informacji o zaległości w spłacie
4. Informacja o terminowej spłacie zobowiązania lub jego aktualizacja

Rozszerzenie Alertu BIK o zdarzenia z bazy BIG InfoMonitor jest również wartościowe dla ochrony przed wyłudzeniem kredytu na nasze dane.

Tak jak pisałam wcześniej, część firm pożyczkowych nie współpracuje z BIK. A przestępcy mogą wyłudzać pożyczki na skradzione dane osobowe właśnie w tych firmach.

Dzięki Alertowi BIK możesz się dowiedzieć, że jakaś firma pożyczkowa złożyła zapytanie o Twoje dane do BIG InfoMonitor. Będzie to oznaczało, że ocenia Twoje ryzyko kredytowe w procesie udzielania pożyczki. Jeśli to nie Ty złożyłeś wniosek o pożyczkę, to możesz szybko na to zareagować.

Podobnie jest, gdy zostaniesz poinformowany, że masz niespłaconą pożyczkę, a według Ciebie nigdy takiej pożyczki nie zaciągałeś.

Gdzie się zwrócić w takiej sytuacji opisałam niżej.

Co ze starymi Alertami BIK?

Osoby, które mają wykupione Alerty BIK w ramach wcześniej oferowanych Pakietów BIK (przed 21.12.2017 r.), będą dostawały „stare” alerty BIK tzn. z mniejsza ilością zdarzeń, o których są informowani. Będą je otrzymywały do momentu aż skończy się okres ważności tej usługi.

Oczywiście posiadacze „starych” Alertów BIK mogą wykupić nowe Alerty BIK. Mogą to zrobić równocześnie posiadając starą wersję Alertów albo po upływie terminu ważności już wykupionej usługi.

Alertów „w starej” wersji już kupić nie można.

Alerty BIK – ile trzeba zapłacić?

Alerty BIK możesz kupić:

• w ramach Pakietu BIK – cena na moment publikacji artykułu: 99 zł na rok (w Pakiecie obok alertów otrzymujesz możliwość pobrania 12 Raportów BIK oraz 12 Wskaźników BIK ),
• jako samodzielną usługę – cena na moment publikacji artykułu: 24 zł na rok.

Mając nowe konto na portalu BIK, można sprawdzać jakie Alerty BIK zostały do Ciebie wysłane do tej pory .

Gdzie powinieneś się zwrócić, gdy zauważysz, że Twoje dane zostały wykorzystane do wyłudzenia kredytu/pożyczki?

Jeśli jakiekolwiek dane z Raportu BIK wskazują, że w rzeczywistości to nie Ty ubiegałeś się o kredyt/pożyczkę lub nie Ty zaciągnąłeś kredyt/pożyczkę, to musisz niezwłocznie zwrócić się do banku, SKOK-u albo firmy pożyczkowej, która wysłała zapytanie do BIK lub BIG InfoMonitor albo przekazała dane o udzielonym kredycie/pożyczce.

W Raporcie BIK znajdziesz informacje o tym, kto złożył zapytanie i kiedy, jak również w jakiej instytucji i kiedy dany kredyt/pożyczka zostały zaciągnięte.

Możesz też zwrócić się do BIK z tą sprawą dzwoniąc pod numer 22 348 4444.

Zgodnie z informacją na stronie BIK, Biuro pomoże Ci wyjaśnić, czy rzeczywiście dane zapytanie, informacja o kredycie/pożyczce może świadczyć o nadużyciu.

Podsumowanie

Bez wątpienia nowa oferta BIK dla konsumentów daje większą możliwość ochrony przed zaciągnięciem kredytu na nasze dane przez inną osobę. Choć nie jest to ochrona w 100%.

Ale z czego warto skorzystać, aby ta ochrona była jak największa, a jej koszt nie zbyt wysoki?

Według mnie dobrą i nie drogą ochronę daje skorzystanie:

• z Alertów BIK sprzedawanych jako odrębna usługa – cena 24 zł za rok
• raz na pół roku z bezpłatnej Informacji Ustawowej (obecnie „kopii danych„)
• raz na pół roku z bezpłatnej informacji z biur informacji gospodarczej