Ogłoszona w kwietniu 2017 roku Ustawa o kredycie hipotecznym przede wszystkim porządkuje rynek kredytów
hipotecznych i zapewnia większą ochronę konsumentów na tym rynku.
Ale wprowadza także istotne zmiany w kilku obowiązujących ustawach. Dotyczy to głównie tych aktów prawnych, które są ważne dla funkcjonowania konsumenta na rynku usług finansowych, w tym Ustawy o kredycie konsumenckim.
Co spowodowało konieczność zmian w Ustawie o kredycie konsumenckim?
Dotychczasowa Ustawa o kredycie konsumenckim reguluje takie istotne kwestie jak:
- zakres umów o kredyt objętych ustawą,
- obowiązki informacyjne kredytodawców w zakresie reklam kredytu konsumenckiego,
- obowiązki informacyjne wobec konsumentów przed zawarciem umowy kredytowej,
- odstąpienie od umowy,
- przedterminowa spłata kredytu,
- obowiązkowe elementy umowy kredytowej.
Zatem są to te same zagadnienia, które zostały uregulowane w niedawno uchwalonej Ustawie o kredycie hipotecznym w odniesieniu do kredytów związanych z nieruchomościami mieszkalnymi. Skąd zatem potrzeba wprowadzenia zmian?
Zostały wskazane cztery przyczyny powodujące konieczność zmiany Ustawy o kredycie konsumenckim:
- Uporządkowanie ustawy po przeniesieniu postanowień dotyczących kredytów hipotecznych do Ustawy o kredycie hipotecznym;
- Doprecyzowanie obecnych przepisów w zakresie kredytów konsumenckich;
- Uwzględnienie uwag Komisji Europejskiej co do poprawności wdrożenia w Ustawie o kredycie konsumenckim niektórych zapisów dyrektywy 2008/48/WE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie umów o kredyt konsumencki);
- Wdrożenie do polskiego prawa postanowień dyrektywy 2014/17/WE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi).
Szczególnie warto zwrócić uwagę na przesłankę drugą i trzecią. Druga wskazuje, że niektóre z dotychczas obowiązujących zapisów w tej ustawie okazały się niewystarczające lub nie dostatecznie precyzyjne. Generalnie ich stosowanie nie zawsze było zgodne z intencją ustawodawcy. Stąd potrzeba doprecyzowania pojęć i przepisów tak, aby rynek kredytów konsumenckich był równie przejrzyście uregulowany jak rynek kredytów hipotecznych.
Natomiast trzecia przesłanka wskazuje, że Komisja Europejska zgłosiła istotne uwagi do poprawności wdrożenia w Polsce niektórych zapisów dyrektywy 2008/48/WE. Część z tych uwag została wzięta pod uwagę już we wcześniejszej wersji ustawy. Ale część zastrzeżeń pozostała nie uwzględniona. Ze względu na konieczność zapewnienia spójności polskiej ustawy z unijną dyrektywą, zdecydowano się na uwzględnienie pozostałych zastrzeżeń Komisji Europejskiej.
.
Jakie zmiany wprowadzono do Ustawy o kredycie konsumenckim?
.
Doprecyzowano zakres umów, do których stosuje się Ustawę o kredycie konsumenckim
Dodano umowy o kredyt niezabezpieczony przeznaczony na remont nieruchomości mieszkalnej, gdy wartość tego kredytu wynosi co najmniej 255 550 zł oraz doprecyzowano zapisy wskazujące na wyłączenie z ustawy umów o świadczenie usług maklerskich.
Doprecyzowano pojęcie „kosztów usług dodatkowych”
W ramach „kosztów usług dodatkowych” wyszczególnione zostały koszty związane z ubezpieczeniem kredytu.
To powinno rozwiać wątpliwości interpretacyjne przedsiębiorców, a jednocześnie dostarczyć konsumentom bardziej precyzyjnej informacji na temat tego, co obejmują „koszty usług dodatkowych”.
Doprecyzowano definicję „całkowitej kwoty kredytu”
W nowelizacji wyraźnie wskazano, że „całkowita kwota kredytu” nie obejmuje skredytowanych kosztów kredytu.
Zatem konsument ma teraz szansę dowiedzieć się jaki będzie rzeczywisty koszt kredytu, który chce zaciągnąć.
Ponadto, bardziej precyzyjna definicja zmniejszy ryzyko różnych interpretacji przez przedsiębiorców, a tym samym podawania konsumentom nieporównywalnych informacji.
Doprecyzowano zakres informacji jaki powinien się znaleźć w reklamach kredytu konsumenckiego
Po wejściu w życie znowelizowanej ustawy reklama kredytu konsumenckiego, która zawiera dane liczbowe dotyczące kosztów kredytu, powinna także pokazywać jaka jest stopa oprocentowania (jako wartość liczbowa) oraz jaki jest to rodzaj stopy procentowej (stała, zmienna).
Jeśli w reklamie nie ma liczbowych informacji o kosztach kredytu, to reklamodawca powinien podać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO) i pokazać to na reprezentatywnym przykładzie.
Informacja o RRSO jest uważana za kluczową cechę oferty kredytu. Dlatego konsument powinien mieć możliwość zapoznania się z nią już na etapie emisji reklamy kredytu.
Określono sposób w jaki powinny być prezentowane w reklamach obowiązkowe informacje
Wymagane informacje powinny być przedstawione w reklamie w sposób widoczny, czytelny i słyszalny.
Ustawodawca oczekuje, że będą one prezentowane podobnie jak inne informacje dotyczące kosztu kredytu. Chodzi o to, aby wszystkie ważne dla konsumenta wiadomości były dla niego łatwo dostępne, a nie tylko te, które chce wyeksponować sprzedający kredyt. Zatem reklamodawca nie może wyeksponować tylko np. informacji o tym, że prowizja wynosi 0%, a pozostałe koszty poda w sposób nieczytelny.
Doprecyzowano zakres informacji jaki powinien uzyskać konsument przed zawarciem umowy
Większa precyzja w opisie wymagań w zakresie informacji jakie powinien uzyskać konsument przed zawarciem umowy stwarza szansę na to, że konsument otrzyma od różnych kredytodawców porównywalne dane. Dzięki temu będzie mógł łatwiej ocenić, która z ofert jest dla niego bardziej korzystna.
Warto zwrócić uwagę na wprowadzoną zmianę dotyczącą konieczności przekazania konsumentowi informacji o jego prawie do uzyskania od kredytodawcy informacji o wynikach weryfikacji tego konsumenta w bazach danych (np. w bazie BIK, Rejestrze Bankowym, bazach biur informacji gospodarczej) oraz informacji w jakiej bazie zostało to sprawdzenie przeprowadzone . To prawo przysługuje, gdy sprawdzenie w bazach danych było związane z oceną zdolności kredytowej konsumenta i jego wynik był podstawą odmowy udzielenia kredytu. Nowelizacja ustawy doprecyzowała, że konsument ma prawo uzyskać te informacje „niezwłocznie”.
Doprecyzowano zakres informacji jaki powinien się znaleźć w umowie o kredyt konsumencki
Po nowelizacji ustawy konsument może oczekiwać, że w umowie kredytowej znajdzie się również m.in. opis procedury spłaty kredytu przed terminem oraz informacja o prawie kredytodawcy do rekompensaty (jeśli taka jest przewidziana) za wcześniejszą spłatę kredytu i sposobie jej ustalania.
Doprecyzowano kwestię wypowiedzenia umowy o kredyt odnawialny przez kredytodawcę
Dotychczas ustawa przyznawała kredytodawcom bezwzględne prawo wypowiedzenia konsumentowi umowy o kredyt odnawialny. Zmieniony przepis dopuszcza takie wypowiedzenie jedynie w sytuacji, gdy zostało to przewidziane w umowie kredytowej.
Oczywiście została zachowana możliwość wypowiedzenia umowy kredytu odnawialnego, gdy konsument nie wywiązuje się z warunków umowy tego kredytu np. stracił zdolność kredytową.
Wprowadzono rejestr instytucji pożyczkowych i pośredników kredytowych
Na rynku kredytów konsumenckich działają między innymi instytucje pożyczkowe i pośrednicy kredytowi. Nie wszyscy z nich działają w sposób prawidłowy i uczciwy wobec konsumenta.
Teraz konsument będzie miał możliwość sprawdzenia czy firma udzielająca pożyczek jest do tego uprawniona. Analogicznie będzie mógł zweryfikować firmę prowadzącą pośrednictwo kredytowe.
Umieszczenie firmy w rejestrze pośredników kredytowych albo instytucji pożyczkowych będzie oznaczać, że może ona prowadzić stosowną działalność – pośrednictwo kredytowe albo udzielanie pożyczek konsumenckich.
Rejestry będą dostępne na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego.
Co wprowadzone zmiany dają konsumentom ?
Zmiany wprowadzone do Ustawy o kredycie konsumenckim mają raczej charakter porządkowy i doprecyzowujący. Ale dzięki temu zapisy ustawy są bardziej jednoznaczne i zostawiają mniej przestrzeni do zróżnicowanej interpretacji.
A to bezwzględnie przynosi korzyść dla konsumentów. Uzyskają oni od kredytodawców więcej użytecznych, wystandaryzowanych i czytelnych informacji. Będzie ich więcej zarówno w reklamach kredytów, na etapach poprzedzających podpisanie umowy kredytowej, jak i w samej umowie kredytowej. Powinno to ułatwić konsumentom porównanie ofert kredytowych i wybór najlepszego dla siebie kredytu.
Bardzo duża liczba firm udzielających pożyczek konsumenckich o różnym (czasami bardzo niskim) poziomie jakości świadczonych usług nie ułatwia konsumentom funkcjonowania na rynku pożyczek konsumenckich. Wprowadzenie oficjalnego rejestru tych instytucji powinno pomóc konsumentom w wyborze takich pożyczkodawców, których działalność pożyczkowa jest potwierdzona poprzez umieszczenie nazwy firmy w oficjalnym rejestrze.
Zmiany do ustawy o kredycie konsumenckim wchodzą w życie 22 lipca 2017 r., z wyjątkiem zapisów dotyczących reklam, które wchodzą w życie 3 miesiące później.
.
