We wcześniejszym tekście (Nie tylko banki stosują scoring i oceniają historię kredytową klienta cz. 1 – doświadczenie rynku amerykańskiego) pisałam do czego dane o historii kredytowej konsumentów są wykorzystywane w Stanach Zjednoczonych.

Najbardziej znane i najszersze wykorzystanie tych informacji jest w bankowości. Ale okazuje się, że jest o wiele więcej dostawców usług i sprzedawców różnych produktów, którzy korzystają z tych danych – ubezpieczyciele, firmy telekomunikacyjne, dostawcy energii, osoby i firmy zajmujące się wynajmem mieszkań czy domów, a nawet pracodawcy w procesach rekrutacyjnych.

Szerokie wykorzystanie danych kredytowych konsumentów, pociąga za sobą konieczność ochrony ich interesów.

Wiele w tym względzie zostało zrobione w USA, ale nadal bolączką jest ograniczony dostęp konsumentów do bardziej szczegółowych informacji o wykorzystaniu ich danych kredytowych do podejmowania decyzji związanych ze sprzedażą ubezpieczenia, czy usług telekomunikacyjnych. To rodzi liczne pytania i kontrowersje po stronie konsumentów.

A jak jest z wykorzystaniem danych o historii kredytowej konsumenta w Polsce?

U nas historia kredytowa i oparta na niej ocena scoringowa ma zastosowanie przede wszystkim w bankach, SKOK-ach, firmach leasingowych oraz firmach pożyczkowych. Zatem jest ona wykorzystywana głównie dla celów oceny ryzyka kredytowego klientów i jest to zgodne z tym, co obserwuje się na świecie.

Jednak w Polsce, w odróżnieniu od Stanów Zjednoczonych, niezmiernie rzadko banki uzależniają cenę kredytu od wartości scoringu kredytowego klienta. A szkoda, bo mógłby to być element konkurencji banków, z korzyścią dla osób dbających szczególnie o dobre zwyczaje kredytowe.

Do czego jeszcze banki mogą wykorzystać scoring (nie tylko kredytowy) opisałam w 6 obszarów zastosowania scoringu w banku.

A jak jest w pozostałych branżach?

Zdecydowanie inaczej niż w USA. Przede wszystkim żadna firma nie będąca bankiem, SKOK (ewentualnie instytucją finansową powiązaną z bankiem) lub instytucją pożyczkową, nie może pobrać naszych danych bezpośrednio z biura kredytowego, czyli z Biura Informacji Kredytowej.

Istnieje taka możliwość, ale w sposób pośredni – poprzez biuro informacji gospodarczej (BIG). Ale do tego wymagana jest zawsze zgoda klienta.

Niestety nie ma oficjalnych informacji o tym, które firmy ubezpieczeniowe pobierają dane kredytowe z BIK, w szczególności scoring BIK (oczywiście jeśli je pobierają, to dzieje się to za pośrednictwem biura informacji gospodarczej, którym praktycznie zawsze jest BIG InfoMonitor).

Ale jak podpisujecie umowy z ubezpieczycielem, to proszę zwrócić uwagę na treść zgód, jakie udzielacie. Z tego powinno wynikać, czy firma ubezpieczeniowa pobierze dane z BIK.

Możecie też każdorazowo o to zapytać sprzedawcę. Często klauzule zgody są dość skomplikowane i trudno się z nich zorientować, czy dane będą pobrane czy nie. Jeśli tak, to czy będą to dane surowe, czy w postaci przetworzonej np. w postaci scoringu BIK.

Znalazłam na stronie internetowej Warty informację o tym, że od 14 czerwca 2015 r. nastąpiła zmiana w klauzuli na weryfikację klienta w BIK. Wskazuje ona, że jak wyrazisz na to zgodę, to Warta za pośrednictwem biura informacji gospodarczej BIG InfoMonitor, pobierze Twoje dane kredytowe z BIK. Prawdopodobnie uzyska również scoring BIK, bo choć nie jest to wprost napisane, to pewne sformułowania mogą o tym świadczyć.

Z klauzuli wynika, że dane o historii kredytowej będą wykorzystane w procesie oceny ryzyka ubezpieczeniowego klienta, który chce kupić ubezpieczenie OC lub AC.

Dzięki tym informacjom Warta będzie w stanie bardziej precyzyjnie ocenić ryzyko szkodowości klienta.

Wobec tego można się spodziewać, że powinno to mieć przełożenie na wysokość płaconej składki – im dane kredytowe będą świadczyły o wyższej wiarygodności kredytowej klienta, tym niższą składkę powinien on zapłacić.

Czy w Polsce rzeczywiście osoby o lepszych zwyczajach kredytowych rzadziej występują o wypłatę odszkodowania do ubezpieczyciela?

BIK i Bankowy Fundusz Gwarancyjny przeprowadziły ciekawe badanie.  Jego wyniki pokazały, że na obszarach, które częściej zamieszkują osoby płacące wysokie miesięczne raty kredytowe (a to jest związane z wyższym ryzykiem kredytowym), jest wyższa szkodowość w obszarze ubezpieczeń OC. Innymi słowy, na tych obszarach ludzie wyraźnie częściej występują z wnioskiem o wypłatę odszkodowania do ubezpieczyciela.

Oczywiście są to dopiero początki polskich doświadczeń w wykorzystaniu danych o historii kredytowej konsumenta w sektorze ubezpieczeniowym, ale wskazują one, że jest tam potencjał i my jako konsumenci powinniśmy się liczyć z tym, że coraz częściej nasze zwyczaje kredytowe będą decydowały również o tym, ile zapłacimy za ubezpieczenie samochodowe OC, AC, ubezpieczenie mieszkania, domu itp.

A jak to jest u operatorów telefonicznych?

Tutaj przede wszystkim trzeba rozgraniczyć dwie rzeczy – sprzedaż usług telekomunikacyjnych oraz sprzedaż telefonów.

Często tak jest, że operatorzy telefoniczni zwierają alianse strategiczne z bankami (T-Mobile z Aliorem, Orange z mBankiem, Plus Bank z Polkomtelem) i w ramach tej współpracy oferują usługi bankowe, głównie pożyczki.

Dlatego kupując abonament telefoniczny z telefonem często stajesz się automatycznie posiadaczem kredytu w jakimś banku, bo ten telefon nie finansuje operator telefoniczny, tylko właśnie jest skredytowany przez bank. Wtedy oczywiście bank, który stoi za tą pożyczką, pobiera Twoje dane z BIK i przeprowadza proces oceny ryzyka kredytowego, podobnie jakbyś poszedł po pożyczkę do banku. I pamiętaj, że w takim przypadku zapytanie z banku o Twoje dane kredytowe może obniżyć Twój scoring BIK!

Telekomy mogą również pobrać dane z BIK samodzielnie poprzez Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Musisz tylko wyrazić na to zgodę.

Spośród telekomów działających w Polsce na pewno dane z BIK, łącznie ze scoringiem BIK, pobiera Play.

W przypadku innych telekomów powinieneś czytać zgody, które podpisujesz. A jeśli są niejasne, to należy dopytać sprzedawcę lub konsultanta, czy będą pobierane Twoje dane z BIK.

Chcę podkreślić, że pobranie danych z BIK przez telekom za pośrednictwem BIG InfoMonitor, nie ma wpływu na Twój scoring BIK.

BIK przeprowadził analizę tego, czy wiarygodność kredytowa mierzona scoringem BIK, jest rzeczywiście dobrym prognostykiem tego, jak konsument będzie się wywiązywał z płacenia abonamentu telefonicznego.

Okazuje się, że tak. Osoby z niskim scoringiem znacznie częściej miały kłopoty z terminowym płaceniem abonamentu niż osoby z wysokim scoringiem.

Pełny opis analizy i wyników można znaleźć w http://test.alebank.pl/wp-content/uploads/2016/06/bank.2016.06.154-155.pdf

Zatem mamy kolejny sektor, który coraz chętniej sięga do danych o Twojej wiarygodności kredytowej.

I co ważne, zarówno ubezpieczyciele, jak i firmy telekomunikacyjne dostarczają nam produkty, które w obecnych czasach są niezbędnym elementem codziennego funkcjonowania. W takim razie od naszych zwyczajów kredytowych coraz częściej będzie zależało, ile zapłacimy za wiele podstawowych usług. Dlatego o te zwyczaje trzeba coraz bardziej dbać.

A jak to robić, możesz przeczytać w Sekrety wysokiej wiarygodności kredytowej.

W Polsce sektor utility nie korzysta z szerokich danych o historii kredytowej klientów, czyli danych z BIK.

Natomiast z dużym prawdopodobieństwem sięga do danych biur informacji gospodarczej, gdzie znajdują się przede wszystkim informacje o zaległych płatnościach, w tym kredytowych. Oznacza to, że jeśli nie miałeś opóźnień w spłacie kredytu trwających co najmniej 30 dni na kwotę co najmniej 200 zł, to żadne Twoje dane kredytowe nie trafią do firm z sektora utility.

W USA popularne jest wykorzystanie informacji o historii kredytowej do oceny ryzyka osoby ubiegającej się o wynajem mieszkania lub domu.

U nas to zastosowanie praktycznie nie występuje, chociaż BIK w kampanii zachęcającej konsumentów do zakupu swojego scoringu, wskazywał na możliwość wykorzystania tej oceny do weryfikacji rzetelności płatniczej osoby, która chce wynająć mieszkanie.

Jednak jest pewien problem z interpretacją tej informacji – skąd właściciel mieszkania ma wiedzieć, jaka wartość scoringu świadczy o tym, że osoba jest wiarygodna? Oczywiście maksymalna wartość scoringu jest bezdyskusyjna, ale przecież najwięcej osób otrzymuje niższe oceny niż wartość maksymalna. Stąd trudno o popularyzację tego zastosowania, kiedy obie strony transakcji mogą mieć kłopot ze zrozumieniem tego narzędzia.

Scoring BIK w procesie rekrutacji? Oficjalnie i masowo teraz to nie funkcjonuje w Polsce i prawdopodobnie długo takiego zastosowania nie zobaczymy. Wydaje się to zbyt dyskusyjne.

Chociaż wykorzystanie w Polsce danych o historii kredytowej konsumenta poza sektorem bankowym nie jest tak szerokie jak w Stanach Zjednoczonych, to widać ciągle rosnące zainteresowanie tymi informacjami ze strony ubezpieczycieli i telekomów.

I warto pamiętać, że te dane mogą decydować nie tylko o cenie jaką zapłacimy za ten produkt czy usługę, ale również czy w ogóle będziemy mieli do niej dostęp. Bo choć wprost zapewne nikt nam nie odmówi sprzedaży takiego produktu, to zaproponuje cenę, która spowoduje, że sami z niego zrezygnujemy.

Dlatego tak ważne jest budowanie dobrych zwyczajów kredytowych od samego początku życia kredytowego.

Na co zwrócić uwagę tworząc swoją historię kredytową opisałam w 6 rzeczy, które musisz wiedzieć o budowaniu historii kredytowej.

A jak już jest zapisany obraz tych zwyczajów i nie jest on najlepszy, to trzeba tą sytuację uporządkować poprzez zmianę zwyczajów kredytowych i ewentualnie wykorzystanie prawa do nie wydawania zgody na przetwarzanie danych o kredycie po jego całkowitej spłacie.

Jak to jest z tymi zgodami i danymi w BIK dowiesz się z 6 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o przetwarzaniu przez BIK danych o kredytach zamkniętych.

Warto też na koniec dodać, że BIK stara się zachęcić różne instytucje do nagradzania konsumentów za wysoką wiarygodność kredytową. I efekty tych działań można zobaczyć na . Jest jednak jeden warunek, aby skorzystać z tych promocji – musisz kupić swój scoring w BIK. A to oznacza, że musisz się tą uzyskaną korzyścią podzielić z BIK.

.