Może zastanawiasz się co zrobić, jakie zachowania kredytowe zmienić, aby podnieść swój scoring BIK w miarę krótkim czasie?

Generalnie poprawa scoringu to długa podróż związana ze zmianą zwyczajów kredytowych. Oczywiście warto ją zacząć jak najszybciej.

Ale istnieje kilka możliwości, które dają szansę na wzrost scoringu w miarę krótkim czasie.

Takie możliwości dają limity kredytowe. Przy czym limitem kredytowym jest zarówno karta kredytowa, kredyt odnawialny, jak i limit debetowy w rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowym (ror).

Limity kredytowe mają tę cechę, że oddziałują aż na 3 spośród 4 kategorii informacji, które wpływają na wysokość Twojego scoringu BIK.

Przypominam, że kategorie te obejmują:

1. Jakość spłacania kredytów – im gorzej spłacasz kredyty, tym niższy scoring otrzymasz;
2. Aktywność kredytowa – im masz więcej czynnych kredytów i krótszą historię kredytową, tym Twój scoring będzie niższy;
3. Wykorzystanie limitów – im większą kwotę przyznanego limitu kredytowego wykorzystujesz, tym bardziej obniżasz swój scoring;
4. Ubieganie się o nowy kredyt – im częściej wnioskujesz o nowy kredyt, tym niższy będzie scoring.

Oczywiście, nie każde Twoje zachowanie jako kredytobiorcy wpływa na Twój scoring w takim samym stopniu.

Największy wpływ ma terminowe spłacanie kredytów, następnie aktywność kredytowa, wykorzystanie limitów kredytowych i na końcu jest wnioskowanie o nowy kredyt.

Ten procentowy udział poszczególnych kategorii informacji w końcowej ocenie scoringowej jest ustalony na bardzo licznej, reprezentatywnej populacji kredytobiorców w Polsce. A to oznacza, że opisuje wpływ różnych informacji na scoring przeciętnego polskiego kredytobiorcy.

Zatem jeśli wybierzemy jakąś podgrupę klientów np. osoby nie posiadające w ogóle limitu kredytowego, to wpływ poszczególnych kategorii informacji na ich scoring będzie nieco inny. Zawsze jednak dominująca będzie jakość spłaty kredytów.

Ponadto chciałabym przy okazji przypomnieć, że podane powyżej kategorie informacji i ich znaczenie w scoringu BIK odnoszą się do modelu scoringowego BIK o nazwie BIKSco CreditRisk.

Ale jest to model, który banki obecnie najczęściej wykorzystują do oceny wiarygodności kredytowej klientów i dodatkowo, oceny scoringowe z tego modelu są aktualnie udostępniane przez BIK konsumentom w ramach takich produktów jak BIKPass czy Profil Kredytowy Plus.

————————————————————————-

Uwaga!

Od 21.12.2017 roku BIK wycofuje się systematycznie ze sprzedawanych konsumentom raportów Profil Kredytowy Plus oraz BIK Pass. W zamian sprzedaje nam Raport BIK.

O szczegółach tej zmiany pisałam w BIK zmienia ofertę dla konsumentów – nowy Raport BIK.

W Raporcie BIK udostępniana jest nowa ocena punktowa. Ocena ta jest przetworzeniem scoringu BIKSco CreditRisk 3. A zatem jest to inna ocena niż prezentowana dotychczas w raportach BIK Pass oraz Profil Kredytowy Plus.

O nowej ocenie punktowej BIK dla konsumentów pisałam w 8 ważnych informacji potrzebnych do zrozumienia nowej oceny punktowej, którą BIK sprzedaje konsumentom

Wycofywane raporty będą dostępne jeszcze tylko w okresie przejściowym i tylko dla części konsumentów.

——————————————————————————

Trzeba wiedzieć, że BIK oferuje bankom różne oceny punktowe, pochodzące z różnych modeli scoringowych. I to czasami wyjaśnia skąd są tak duże różnice w scoringu pobranym z BIK przez konsumenta i przez bank.

A jak to jest z tymi modelami scoringowymi BIK możesz przeczytać tutaj: Scoring BIK, a właściwie scoringi BIK.

Zatem prześledźmy możliwe konsekwencje dla Twojego scoringu, płynące z zamknięcia jednego produktu limitowego (karty kredytowej albo limitu odnawialnego albo limitu debetowego w ror).

Konsekwencje te przeanalizuję w podziale na wcześniej wskazane kategorie Twoich zachowań kredytowych, bo w ten sposób – moim zdaniem – jest najłatwiej omówić wpływ konkretnych działań na ocenę scoringową.

Jakość spłacania kredytów

Przypadek 1: zamykasz limit kredytowy, na którym miałeś opóźnienia w spłacie nie dłuższe niż 60 dni i nie dajesz zgody na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie.

Jeśli zamykasz kartę kredytową albo inne kredyty będące limitem kredytowym, na którym miałeś jakiekolwiek opóźnienia w spłacie kredytu, ale nie dłuższe niż 60 dni i nie wyrazisz zgody na przetwarzanie danych o tym kredycie po jego spłacie, to jest to dobra decyzja.

Bo jeśli masz inne dobrze spłacane kredyty, to zamknięcie tego kłopotliwego limitu spowoduje, że nie będzie on widoczny na Twoim raporcie kredytowym udostępnianym bankom i firmom pożyczkowym, a zatem nie będzie uwzględniony przy naliczeniu Twojego scoringu. Czyli to działanie zawsze bardzo szybko podniesie Twój scoring, a zatem poprawi obraz Twojej wiarygodności kredytowej.

Jeśli nie masz innych kredytów, to nie dostaniesz żadnego scoringu BIK, ale to przecież jest i tak lepsza sytuacja niż pokazanie, że już sobie z obsługą kredytu przejściowo nie radziłeś.

Przypadek 2: zamykasz limit kredytowy, na którym miałeś opóźnienia w spłacie nie dłuższe niż 60 dni i dajesz zgodę na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie.

Jeśli zamkniesz limit kredytowy opisany w Przypadku 1 i dasz zgodę na przetwarzanie danych o tym limicie po jego zamknięciu, to te opóźnienia w spłacie mogą obniżać Twój scoring nawet tak długo, jak długo będzie obowiązywała Twoja zgoda.

Jednak w praktyce najczęściej jest tak, że im starsze zaległości, w tym mniejszym stopniu obniżają scoring. A często jest nawet tak, że zaległości sprzed 3 lat w ogóle nie wpływają na scoring.

Tym niemniej zamknięcie takiego limitu kredytowego i wyrażenie zgody na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie, będzie działało nadal negatywnie na Twój scoring (podobnie jakbyś miał nadal czynny kredyt) i to przez dłuższy czas. Zatem Twoja wiarygodność kredytowa będzie obniżona.

Przypadek 3: zamykasz limit kredytowy, na którym miałeś opóźnienia w spłacie dłuższe niż 60 dni i bank dopełnił obowiązku informacyjnego, a Ty nie spłaciłeś w ciągu 30 dni zaległości

Jeśli zamykasz kredyt, na którym miałeś lub masz opóźnienia w spłacie trwające ponad 60 dni i bank poinformował Cię, że – zgodnie z Prawem bankowym – dane o tej zaległości będzie przetwarzał dla celów oceny ryzyka kredytowego bez Twojej zgody (to oznacza również takie samo prawo dla BIK), a Ty nie spłaciłeś w ciągu 30 dni zaległości, to niestety zamknięcie tego kredytu nie podniesie Twojego scoringu z tytułu „jakości spłacania kredytów”.

Wynika to z tego, że informacje o tych zaległościach mogą być wykorzystywane do oceny Twojego ryzyka kredytowego przez okres 5 lat od daty zamknięcia kredytu (a w zasadzie od całkowitej spłaty tego kredytu).

Zatem z punktu widzenia terminowości spłaty kredytu nie ma znaczenia czy ten kredyt jest nadal otwarty, czy już zamknięty – opóźnienia w spłacie są widoczne i będą obniżać znacznie Twój scoring.

Zamknięcie takiego „złego” limitu może podnieść Twój scoring, ale tylko w długim terminie tzn. gdy występujące opóźnienia w spłacie będą mogły być traktowane jako bardzo stare i nie będą już wpływały na Twoją ocenę punktową. I oczywiście, na pozostałych kredytach (jeśli takie posiadasz) będziesz w stanie pokazać, że zmieniłeś swoje zwyczaje kredytowe, czyli zawsze spłacasz je terminowo.

Przypadek 4: zamykasz limit kredytowy, na którym miałeś opóźnienia w spłacie dłuższe niż 60 dni i bank nie dopełnił obowiązku informacyjnego albo dopełnił tego obowiązku, ale Ty spłaciłeś w ciągu 30 dni zaległość.

Inna jest sytuacja, gdy miałeś opóźnienia w spłacie jak w Przypadku 3 (powyżej 60 dni) i bank nie poinformował Cię o zamiarze przetwarzania danych o tym limicie kredytowym po jego zamknięciu w celu oceny Twojego ryzyka kredytowego.

Wtedy powinieneś spłacić cały wykorzystany limit, łącznie z zaległościami i kredyt zamknąć. Oczywiście przy tym nie udzielać zgody na dalsze jego przetwarzanie w celu oceny ryzyka kredytowego.

W ten sposób jakiekolwiek informacje o tym limicie kredytowym nie będą dostępne dla banków i firm pożyczkowych do oceny Twojego ryzyka kredytowego, a tym samym BIK, banki i firmy pożyczkowe nie będą mogły ich wykorzystać do naliczenia Twojego scoringu (i w ogóle oceny Twojego ryzyka kredytowego).

Efekt tego będzie dla Ciebie korzystny – znacząco podniesiesz scoring (zakładam, że na innych kredytach nie masz żadnych zaległości w spłacie) i korzyść osiągasz w krótkim czasie.

Jednak chciałabym wyraźnie zaznaczyć, że szansa na skuteczne zablokowanie w banku i w BIK przetwarzania danych o kredytach spłacanych z dużym opóźnieniem jest dość mała, ponieważ banki najczęściej dopełniają obowiązku informacyjnego ( i potrafią to udowodnić) i wtedy – jeśli nie spłaciłeś zaległości w ciągu 30 dni od poinformowania Cię – w żaden sposób nie wyeliminujesz tych danych z zakresu informacji, które decydują o Twoim scoringu, czyli ocenie Twojej wiarygodności kredytowej.

W konsekwencji znajdziesz się w sytuacji opisanej w Przypadku 3 powyżej. Dlatego nie należy liczyć na potknięcie banku, a raczej cierpliwie pracować nad zmianą swoich zwyczajów kredytowych na takie, które zagwarantują Ci wizerunek rzetelnego kredytobiorcy.

Przypadek 5: zamykasz limit kredytowy, na którym nigdy nie miałeś żadnych opóźnień w spłacie i dajesz zgodę na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie.

Jeśli chcesz zamknąć limit kredytowy, który zawsze spłacałeś poprawnie, to trzeba to znowu rozważać w kontekście Twojej zgody na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie po jego zamknięciu. Ta zgoda jest kluczowa, bowiem informacje o takim zamkniętym kredycie mogą być przetwarzane w celu oceny Twojego ryzyka kredytowego tylko, gdy tego chcesz.

Jeśli w ogóle nikt Cię nie zapytał czy chcesz, aby dane o takim kredycie były nadal wykorzystywane do oceny Twojego ryzyka, to domyślnie jest przyjmowane, że zgody nie udzieliłeś, a więc dane o tym kredycie nie będą mogły pozytywnie świadczyć o Tobie jako solidnym kredytobiorcy.

Powinieneś wiedzieć, że taką zgodę możesz wyrazić i odwołać w każdej chwili. Najlepiej zrobić to w banku, w którym miałeś ten konkretny kredyt.

Zatem jeśli wyrazisz zgodę na dalsze wykorzystywanie danych o tym limicie do oceny Twojego ryzyka kredytowego (a jest to jednoznaczne z możliwością wykorzystania tych danych do naliczenia Twojego scoringu, w tym przez BIK), to – z punktu widzenia terminowej obsługi swoich zobowiązań – dane te będą pozytywnie świadczyły o Twoich zwyczajach kredytowych.

Ale niestety czasami będą dla scoringu obojętne. Taka sytuacja będzie miała miejsce wtedy, gdy masz inne kredyty i wszystkie one są lub były zawsze dobrze spłacane. Wtedy dane o tych innych kredytach są już wystarczające, aby Twój scoring wskazywał, że jesteś solidnym kredytobiorcą o dobrych zwyczajach kredytowych. Kolejne, dobrze spłacane kredyty nic nie wnoszą w kontekście „terminowej spłaty kredytów”.

Przypadek 6: zamykasz limit kredytowy, na którym nigdy nie miałeś opóźnień w spłacie i nie dajesz zgody na dalsze przetwarzanie danych o tym kredycie.

Kolejna sytuacja dotyczy limitu kredytowego opisanego w Przypadku 5, przy czym nie zdecydujesz się na wyrażenie zgody na dalsze wykorzystywanie informacji o tym kredycie w celu oceny Twojego ryzyka kredytowego.

Wtedy, jeśli jest to Twój jedyny kredyt jaki kiedykolwiek miałeś, to tracisz szansę na naliczenie Ci scoringu (o warunkach jakie musisz spełnić, aby uzyskać scoring BIK przeczytasz tutaj: 3 warunki jakie trzeba spełnić, aby dostać scoring BIK).

Biorąc pod uwagę, że limit ten spłacałeś wzorowo, to mogłeś w tym przypadku liczyć nawet na całkiem wysoki scoring (oczywiście jeśli korzystałeś z tego limitu z umiarem). A bez tej zgody jest to niemożliwe.

Trzeba też przyznać, że w Polsce brak historii kredytowej nie jest złą sytuacją, a Ciebie nie będą zaliczać do osób „wykluczonych finansowo”, tak jak to jest np. w USA. Bo bank w celu oceny Twojej wiarygodności kredytowej może skorzystać z modeli scoringowych opartych na innych Twoich danych np. na informacjach socjo-demograficznych (wiek, wykształcenie, stan cywilny itd.). Więcej na ten temat znajdziesz w tekście: 6 najczęściej zadawanych pytań na temat scoringu kredytowego.

Jeśli nie wyraziłeś zgody na wykorzystanie przez bank i BIK danych o tym limicie i masz jeszcze inne kredyty (czynne lub zamknięte), które dobrze świadczą o Twojej solidności jako kredytobiorcy i mogą być wykorzystane do oceny Twojego ryzyka kredytowego, to brak tej zgody będzie – z punktu widzenia „terminowości spłaty kredytów” – raczej decyzją obojętną dla Twojego scoringu. I bez tych informacji pokażesz, że do tej pory radziłeś sobie świetnie ze spłatą zobowiązań.

Podsumowując, aby z punktu widzenia „terminowości spłaty” najlepiej zarządzić zamykanym limitem powinieneś:

1. Najpierw określić czy spłacałeś ten limit z zaległościami i ile dni one trwały (jeśli tego nie pamiętasz, to raz na 6 miesięcy możesz pobrać z BIK bezpłatnie Informację Ustawową, w której znajdziesz te wszystkie informacje);
2. Nigdy nie wyrażać zgody na przetwarzanie danych po zamknięciu limitu, na którym miałeś jakiekolwiek opóźnienia w spłacie. A jeśli już taką zgodę wyraziłeś wcześniej, to należy ją odwołać – oczywiście w tych przypadkach, kiedy jest to możliwe;
3. Zawsze spłacać terminowo wszystkie pozostałe kredyty, które posiadasz i dbać, aby kredyty poręczane przez Ciebie też były dobrze spłacane przez właściciela.

Aktywność kredytowa

O Twojej aktywności kredytowej decydują m.in. takie elementy jak:

1. Długość historii kredytowej tzn. kiedy otworzyłeś pierwszy kredyt – im dłuższa historia tym lepiej dla scoringu;
2. Posiadanie czynnego kredytu – świeże doświadczenia kredytowe w połączeniu z długą historią są korzystne dla scoringu;
3. Liczba aktualnie czynnych kredytów – zbyt duża liczba czynnych jednocześnie kredytów świadczy o Twoich dużych potrzebach na zewnętrzne finansowanie, a zatem nie jest dobra dla scoringu.

I w tych trzech podkategoriach należy rozważyć każdy zamykany limit kredytowy.

Oczywiście trzeba pamiętać – zgodnie z tym co napisałam powyżej – że w przypadku wystąpienia opóźnienia w spłacie limitu powyżej 60 dni, to raczej po jego zamknięciu nie masz możliwości ograniczenia dostępności danych o nim do oceny Twojego ryzyka kredytowego. A zatem nie możesz sam tu decydować na co informacje o tym limicie będą wpływać a na co nie.

A co jeśli opóźnienia w spłacie były, ale nie tak duże? Tu zakładam, że zawsze zamykając limit kredytowy, na którym miałeś opóźnienia w spłacie kredytu trwające nie dłużej niż 60 dni, nie wyrazisz zgody na przetwarzanie danych o tym limicie. Zatem dane o tym limicie nie będą widoczne na Twoim raporcie kredytowym i nie będą uwzględniane przy naliczeniu scoringu BIK.

Dlaczego mimo wszystko najlepiej jest nie wyrazić zgody na dalsze przetwarzanie informacji o tym limicie? Bo biorąc pod uwagę bardzo duży negatywny wpływ opóźnień na Twój scoring, nie zrekompensujesz tego punktacją za inne kategorie informacji. Zatem, nawet jeśli stracisz sporo punktów z tytułu długiej historii kredytowej, bo na przykład limit ten otworzyłeś bardzo dawno temu, to punktacja z tytułu braku widocznych opóźnień w spłacie kredytu, zrekompensuje Ci tą stratę z nawiązką.

I ostatni przypadek – limit kredytowy zawsze dobrze spłacany.

Jeśli to on świadczy o Twojej bardzo długiej historii kredytowej, to zamykając go i pozostawiając do wykorzystania do oceny Twojego ryzyka kredytowego, z dużym prawdopodobieństwem, pomoże Ci on uzyskać jeszcze wyższy scoring.

Jeśli jest to jedyny czynny kredyt w danym momencie, to zamknięcie tego limitu (ze zgodą na dalsze przetwarzanie) może nieco obniżyć Twój scoring, bowiem nie będziesz mógł wykazać się aktualnymi umiejętnościami w zarządzaniu swoimi finansami. A te są ważne z punktu widzenia Twojej wiarygodności kredytowej. Jeśli nie wyrazisz zgody na dalsze przetwarzanie, a innych zamkniętych kredytów nie masz, to scoringu w ogóle nie będziesz miał, bo nie będzie go na czym naliczyć.

Jeśli ten limit jest jednym z wielu Twoich czynnych kredytów, to zamknięcie go (ze zgodą albo bez na dalsze przetwarzanie) powinno przyczynić się do podniesienia Twojego scoringu. W ten sposób bowiem obniżasz wykorzystanie kredytów, co z punktu widzenia ryzyka jest korzystne.

Podsumowując: z perspektywy „aktywności kredytowej” sam fakt zamknięcia limitu kredytowego należy rozważać w kontekście:

1. Czy jest to jedyny czynny kredyt czy jeden z wielu?
2. Czy jest to najstarszy Twój kredyt?
3. Czy posiadasz kredyty zamknięte widoczne dla celów oceny ryzyka kredytowego?

Wykorzystanie limitów

I ostatnia kategoria informacji – „poziom wykorzystania limitów”.

Trzeba wiedzieć, że istotne dla scoringu jest to, jak korzystałeś z limitu w jakimś określonym czasie.

Jest to nawet intuicyjne, bowiem trudno byłoby coś powiedzieć na temat zwyczajów kredytowych kogokolwiek na podstawie jednej obserwacji.

Analiza poziomu wykorzystania limitu kredytowego w jakimś czasie powoduje, że dla scoringu ważne są informacje o wszystkich limitach, które były czynne w tym czasie.

Jednak nie zawsze jest dostęp do historycznej informacji o tych limitach, bowiem jeśli taki limit zamkniesz np. dzisiaj i nie udzielisz zgody na dalsze wykorzystywanie informacji o nim, to te informacje nie znajdą się na Twoim raporcie kredytowym pobranym w kolejnych dniach, a więc nie będą wykorzystane do ustalenia np. maksymalnego poziomu wykorzystania limitu kredytowego w ostatnim 6 miesiącach.

Natomiast te limity kredytowe, które będą mogły być brane pod uwagę przy analizie poziomu wykorzystania limitu, są uwzględniane niezależnie od tego czy mają lub miały opóźnienia w spłacie czy nie.

Generalnie, im wyższy poziom wykorzystania limitu, tym gorzej dla Twojego scoringu. Zatem jeśli zamykasz limit kredytowy, to powinieneś spojrzeć na niego z tego punktu widzenia.

Jeśli to wykorzystanie jest wysokie i jest to Twój jedyny limit kredytowy, to zamknięcie go i nie wyrażenie zgody na dalsze przetwarzanie (jest to przecież możliwe dla limitów spłacanych poprawnie albo z opóźnieniami nie przekraczającymi 60 dni), powinno przyczynić się do poprawy Twojego scoringu z tytułu tej kategorii informacji. Jeśli informacje o tym limicie będą dalej przetwarzane dla celów oceny Twojego ryzyka kredytowego, to przez pewien czas nie będą działały one na Twoją korzyść.

Z kolei jeśli zamykany limit kredytowy jest jednym z wielu czynnych limitów jakie posiadasz i nie ma on najwyższego poziomu wykorzystania (czyli inne limity kredytowe wykorzystujesz w większym stopniu), to jego zamknięcie będzie – z punktu widzenia kategorii informacji „wykorzystanie limitów” – raczej obojętne.

Zatem z perspektywy działań podnoszących scoring należy zamykać te limity, na których poziom wykorzystania dostępnych pieniędzy jest wysoki. I nie wystarczy te limity zamknąć. Trzeba także sprawić, aby informacje o nich nie były dostępne dla oceny Twojego ryzyka kredytowego.

I jeszcze jedna ważna rzecz. Jeśli ubiegasz się o jakiś kredyt, a Twoja zdolność kredytowa nie jest najlepsza i posiadasz jakiś limit kredytowy (karta kredytowa lub kredyt odnawialny), z którego raczej nie korzystasz, to warto rozważyć jego zamknięcie również z punktu widzenia zdolności kredytowej (czym się różni zdolność kredytowa od wiarygodności kredytowej opisałam w 4 ważne różnice pomiędzy zdolnością i wiarygodnością kredytową). Może to być korzystne dla jej podniesienia, bowiem banki obliczając Twoje miesięczne obciążenia z tytułu posiadanych kredytów, uwzględnią również pewną kwotę wynikającą z posiadanych limitów kredytowych, niezależnie od tego, czy z tych limitów aktualnie korzystasz czy nie.

Podsumowanie

Scoring działa w wielu wymiarach i – jak widać powyżej – nie jest możliwa jednoznaczna ocena co się stanie z Twoim scoringiem, gdy zamkniesz limit kredytowy – kartę kredytową czy limit odnawialny w ror.

Natomiast można z pewnym przybliżeniem określić kierunek wpływu tych działań na scoring. I tak należy traktować porady podane powyżej, które i tak nie wyczerpują wszystkich możliwych oddziaływań zamknięcia limitu na Twój scoring.

Trzeba pamiętać, że największy wpływ na scoring ma terminowa spłata należności. I z tego punktu widzenia należy najpierw oceniać ewentualne korzyści z zamknięcia limitu kredytowego. Potem jest aktywność kredytowa i na końcu poziom wykorzystania limitu.

Mam też nadzieję, że teraz bardziej zrozumiałe będą najczęstsze odpowiedzi ekspertów scoringu, którzy na pytanie „Jak zamknięcie limitu kredytowego wpłynie na scoring?” odpowiadają” „To zależy”. To czasami jest rzeczywiście najlepsza odpowiedź.

.