BIK, BIG. Bardzo podobnie brzmiące nazwy różnych instytucji zajmujących się gromadzeniem i udostępnianiem danych o naszej historii płatniczej, w tym naszych kredytach. Często wykorzystywane zamiennie i mylone. Rzeczywiście trudno się nie pomylić.
Jednak w rzeczywistości skróty te odnoszą się do różnych instytucji, których działanie jest dość odmienne, chociaż konsekwencje tego działania mogą być tak samo uciążliwe dla niesolidnych dłużników.
Dla osób solidnie spłacających długi, funkcjonowanie tych firm również nie powinno być obojętne, bowiem sam fakt posiadania i udostępniania innym naszych danych dotyczących dość wrażliwego obszaru – finansów, powinien nas skłaniać przynajmniej do kontroli poprawności i aktualności tych danych.
A jeśli chcemy zawsze móc się wykazać wysoką wiarygodnością płatniczą i – w razie potrzeby – mieć swobodny dostęp do kredytów, pożyczek, atrakcyjnych ofert telekomunikacyjnych czy ubezpieczeniowych, to powinniśmy również znać trochę szczegółów, które pozwolą świadomie kształtować nam dobrą historią płatniczą, w tym kredytową.
Podstawa tej wiedzy to prawidłowe rozróżnienie BIK-u i BIG-ów oraz znajomość zakresu ich działania i wpływu jaki mogą mieć na Twoje życie finansowe.
Poniżej opisuję 6 – moim zdaniem – najważniejszych rzeczy, które musisz wiedzieć, aby poznać działanie tych instytucji.
1. Rozwijamy skróty – BIK i BIG
Skróty BIK i BIG oznaczają różne instytucje. I tak:
- BIK oznacza Biuro Informacji Kredytowej, czyli jest to nazwa konkretnej, jednej instytucji. BIK jest rejestrem kredytowym, czyli firmą, która gromadzi i udostępnia dane o kredytach i pożyczkach. Szerzej na temat BIK-u pisałam w tekście: 5 rzeczy, które trzeba wiedzieć o Biurze Informacji Kredytowej
- BIG oznacza biuro informacji gospodarczej i jest to nazwa pewnego rodzaju firm, których działanie polega na gromadzeniu i udostępnianiu informacji gospodarczej, czyli danych szerszych niż tylko dane o kredytach. Biur informacji gospodarczej w Polsce jest obecnie 6. Każde z tych biur ma w nazwie rozszerzenie „Biuro Informacji Gospodarczej” (bo taki jest wymóg ustawy, która reguluje działanie tych biur), ale nazwa każdego z biur jest inna np. Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor SA, Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej SA. Więcej informacji o biurach informacji gospodarczej zawarłam w tekście: Biuro informacji gospodarczej – 6 rzeczy, które musisz znać, aby kontrolować swoją wiarygodność płatniczą
2. BIK i BIG-i działają na podstawie różnych przepisów
Działanie BIK-u i BIG-ów regulują różne przepisy. Wskazałam je poniżej. Można z nich dowiedzieć się m.in. co te instytucje mogą robić, jakie dane gromadzić i na jakich zasadach, komu je udostępniać oraz jakie mają obowiązki wobec konsumentów.
|
BIK |
BIG |
| Działanie BIK-u regulują:
– Ustawa Prawo bankowe – Ustawa o Ochronie danych osobowych – Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych podlegających wymianie pomiędzy instytucjami utworzonymi na podstawie przepisów prawa bankowego a instytucjami pożyczkowymi i innymi podmiotami (aktualnie ten przepis jest uznany za uchylony, ale jeszcze nie wydano nowego) |
Działanie BIG-u regulują:
– Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych z dnia 9 kwietnia 2010 roku – Ustawa o ochronie danych osobowych |
Dodatkowo są przepisy, które bezpośrednio nie określają działania BIK-u i BIG-ów, ale wskazują na możliwość lub potrzebę wykorzystania zgromadzonych w nich danych do oceny Twojej zdolności i wiarygodności kredytowej. Takie wskazania znajdziesz w:
- Ustawie o kredycie konsumenckim (Rozdział 2, art. 9 pkt. 2)
- Ustawie o kredycie hipotecznym (Rozdział 2, art. 21)
- rekomendacjach Komisji Nadzoru Finansowego wydanych dla banków oraz SKOK-ów:
- Rekomendacji T dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji
- kredytowych (głównie Rekomendacja 10)
- Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie (głównie Rekomendacja 11)
- Rekomendacja A-SKOK dotycząca dobrych praktyk zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (głównie Rekomendacja 12)
3. BIK i BIG-i gromadzą w większości inne dane
| BIK |
BIG |
| 1. BIK posiada dane o naszych kredytach, pożyczkach i leasingu, a więc tylko dane z sektora bankowego, z firm pożyczkowych oraz z firm leasingowych należących do banków.
2. Są to dane o wszystkich kredytach: o czynnych i zamkniętych, o dobrze spłacanych oraz źle spłacanych. 3. BIK może gromadzić również dane o naszych cechach demograficznych (np. stan cywilny, wykształcenie, zawód itp.), o ile dane te zostaną przekazane przez banki. Takich danych nie może przekazywać firma pożyczkowa. |
1. W BIG mogą znaleźć się informacje o:
o naszych płatnościach z dowolnego sektora, w tym z banków, firm pożyczkowych, firm leasingowych, telekomunikacji, firm ubezpieczeniowych, firm windykacyjnych, telewizji kablowej, sądów, gmin, starostw itp. o podrobionych dokumentach lub zaświadczeniach o zatrudnieniu. 2. Do BIG trafiają informacje o: o niezapłaconych kwotach – jeśli zaległość przekracza 200 zł i powinna być zapłacona od co najmniej 30 dni, o niezapłaconych kwotach wynikających z opłat, grzywien sądowych, alimentów niezależnie od kwoty należności, o zapłaconych kwotach, czyli informacja o tym, że zapłaciliśmy nasze zobowiązanie na czas np. czynsz, abonament telefoniczny, ratę pożyczki. |
Szczegóły dotyczące danych jakie znajdują się w BIK opisałam w tekście: Jakie dane o Polakach na prawdę gromadzi BIK i komu je udostępnia?
Jeśli się chwilę zastanowimy, to zauważymy, że jest wspólny zakres danych, które mogą się znaleźć w BIK oraz w BIG-ach.
Są to dane o niespłacanych kredytach, pożyczkach, ratach leasingowych, których zaległość wynosi co najmniej 200 zł i upłynęło co najmniej 30 dni od dnia, kiedy powinny być one spłacone.
W praktyce banki, firmy pożyczkowe i firmy leasingowe często przekazują takie dane zarówno do BIK oraz do co najmniej jednego BIG-u, a czasami nawet do kilku BIG-ów.
A zatem informacja o długu w banku czy firmie pożyczkowej może być dostępna nie tylko dla banków, firm pożyczkowych i leasingowych, ale również dla każdej innej firmy, która ma umowę z BIG i Twoją zgodę na pobranie danych z tego BIG-u.
4. Obowiązują inne zasady przekazywania danych do bazy BIK i BIG
Baza BIK i bazy biur informacji gospodarczej zasilane są danymi dostarczanymi w większości przez inne firmy.
Wspólnym dostawcą danych mogą być tylko banki, firmy pożyczkowe oraz firmy leasingowe.
I co najważniejsze, obowiązują inne zasady przekazywania tych danych.
|
BIK |
BIG |
| 1. Do tej bazy dane przekazywać mogą tylko:
o banki, o firmy powiązane z bankami (firmy leasingowe, pożyczkowe, faktoringowe), o niebankowe firmy pożyczkowe. 2. Przekazanie informacji o kredytach czy pożyczkach do tej bazy nie wymaga Twojej zgody. 3. Dane przekazywane są w terminie do 7 dni od powstania zobowiązania. 4. Dane w tej bazie muszą być aktualizowane przez dostawców nie później niż w ciągu 7 dni od pojawienia się zmiany na danym kredycie. Oznacza to np., że jak spłacisz kredyt, to informacja o tym musi trafić do BIK w ciągu 7 dni. 5. Ważne, że jeśli kredyt mający opóźnienia w spłacie został ostatecznie spłacony, to informacja o tych opóźnieniach pozostaje w bazie BIK. 6. Dane o zapytaniach trafiają do tej bazy w sposób „naturalny”, gdy bank pyta o Twoje dane, bo ubiegasz się o kredyt lub pożyczkę. |
1. Do tych baz dane może przekazać każda firma, która spełnia określone w ustawie warunki (umowa z biurem informacji gospodarczej) oraz sądy i jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy, starostwa).
2. Dane o niespłaconych zobowiązaniach mogą być przekazane tylko wtedy, gdy upłynął co najmniej miesiąc od wysłania dłużnikowi wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem, że dane trafią do BIG-u. Jeśli kwota została stwierdzona tytułem wykonawczym, to musi upłynąć co najmniej 14 dni od wysłania dłużnikowi ostrzeżenia. 3. Banki mogą przekazać Twoje dane do BIG jeśli w Twojej umowie z bankiem jest informacja o takiej możliwości. 4. Sądy i jednostki samorządu terytorialnego przekazują dane zgodnie z odrębnymi wymogami. 5. Ważne, że jeśli dług został spłacony, to informacja o tej zaległości zostaje z bazy BIG-u usunięta. 6. Dane o spłaconych zobowiązaniach mogą być przekazane tylko za zgodą osoby, która dokonała tej spłaty albo na wniosek tej osoby. Powinny być one przekazane w ciągu 14 dni od dokonania zapłaty. 7. Firma, która chce przekazać Twoje dane do BIG może je przekazać do wybranego BIG-u albo do wszystkich. 8. Sądy przekazują informacje o należnych karach, opłatach do wszystkich biur informacji gospodarczej. |
Nie łatwo się zorientować co kto może przesłać i na jakich zasadach.
W przypadku BIK wydaje się to nieco łatwiejsze, ale zasady przekazywania danych do BIG-ów są dość skomplikowane.
Generalnie musisz pamiętać, że do BIK trafia każdy Twój kredyt, a do BIG-ów tylko te „złe” informacje, które spełniają warunki opisane w ustawie o BIG-ach, a na pozytywne informacje musisz wyrazić zgodę.
I jeszcze jedno – sądy, gminy, starostwa mają inną ścieżkę przekazywania danych do BIG-ów niż pozostałe firmy.
5. BIK i BIG-i obowiązują inne zasady udostępniania danych
| BIK |
BIG |
| 1. Udostępnienie bankom Twoich danych o czynnych kredytach i pożyczkach nie wymaga Twojej zgody jeśli pobranie tych danych jest związane z wykonywaniem czynności bankowych tzn. gdy ubiegasz się o kredyt, gdy bank chce przygotować Ci ofertę kredytu, gdy monitoruje Twoje ryzyko kredytowe w trakcie spłaty przez Ciebie kredytu itp.
2. Udostępnienie bankom Twoich danych o zamkniętych, poprawnie spłaconych kredytach i pożyczkach zawsze wymaga Twojej zgody. 3. Udostępnienie bankom danych o kredytach zamkniętych, które spłaciłeś z co najmniej 60- dniowym opóźnieniem albo ich nie spłaciłeś nie wymaga Twojej zgody (o ile bank czy firma pożyczkowa poinformowały Cię o zamiarze przetwarzania tych danych). 4. Udostępnienia firmom pożyczkowym Twoich danych o kredytach w bankach zawsze wymaga Twojej zgody. 5. Udostępnienia firmom pożyczkowym Twoich danych o pożyczkach w firmach pożyczkowych nie wymaga Twojej zgody. 6. Udostępnienie BIG-om Twoich danych jest tylko za Twoją zgodą. 7. Udostępnienie firmom zależnym od banków (np. firmie leasingowej) Twoich danych bankowych możliwe jest tylko, gdy byłeś wcześniej poinformowany przez bank, że dane o tych kredytach mogą być udostępnione takim instytucjom. |
1. Udostępnia dane firmom, które zawarły umowę z BIG i posiadają Twoją zgodę na pobranie Twoich danych.
2. Udostępnia dane innym BIG-om jeśli posiadają Twoją zgodę na pobranie Twoich danych. 3. Udostępnia dane do BIK jeśli jest Twoja zgoda na pobranie Twoich danych. |
Jak widać szczegółowych różnic pomiędzy BIK-iem a BIG-ami jest dużo.
Niestety trzeba się orientować jakie dane, w której bazie mogą się znaleźć.
Musisz pamiętać, że w wielu przypadkach udostępnienie Twoich danych przez te instytucje wymaga Twojej zgody. A to oznacza, że musisz czytać co podpisujesz w banku, firmie pożyczkowej, telekomie itd.
Jeśli wiesz na co wyraziłeś zgodę, to wiesz, którą zgodę możesz odwołać, bo nie zawsze udzielanie na wszystko zgody jest dobre dla Ciebie. Zarządzanie zgodami jest nierozłącznym elementem zarządzania swoją wiarygodnością kredytową.
.
